Volg de gids (slot): 'Een gids doet meer dan vertellen hoe vaak Manneken Pis gestolen is'

Deze zomer liet BRUZZ zich rondleiden in eigen stad. Onder haar paraplu ontmoette Marjon Udo de afgelopen tijd gidsen met elk een eigen invalshoek. Maar, Udo is zelf ook stadsgids. Zij concludeert dat Brussel nood heeft aan goede verhalenvertellers, want die maken de stad toegankelijk en begrijpbaar.

Sinds een paar jaar kun je me in de stad tegenkomen met een groep mensen in mijn kielzog. Al snel had ik door dat een goede gidsbeurt uit meer bestaat dan vertellen hoe vaak Manneken Pis gestolen is - vijf keer, trouwens. Er wordt in de eerste plaats verwacht dat ik een verhaal vertel dat boeit en feitelijk correct is.

De bezoekers gaan er ook vanuit dat ik de stad ken als mijn broekzak, zodat ik de route aan hun noden en wensen aanpas. Daarnaast hopen ze dat ik hen toegang geef tot plekken die zonder mij voor hen gesloten zouden blijven.

Brussel is een ontoegankelijke stad. Althans, zo ervaren sommigen dat toch. Vanwege de omvang, de vooroordelen over veiligheid, de onduidelijkheid over welke taal te spreken, maar misschien vooral omdat het ongekend terrein is. Al vaak hoorde ik iemand zeggen: "Ik kom hier al jaren elke dag langs en deze muurschildering had ik nog nooit gezien." Zelfs voor wie de stad denkt te kennen is Brussel terra incognita. En zoals het spreekwoord luidt: onbekend maakt onbemind.

“De gidsen zijn de verhalenvertellers van Brussel," zei iemand me. Wij nemen de taak op ons om die vreemde stad te ontsluiten aan toeristen, Belgen maar ook Brusselaars. Dat doen we niet enkel door te vertellen over stenen en geschiedenis. Je kan een rondleiding zien als een uitnodiging om onder begeleiding naar onbekende plekken te gaan. Zoals pelgrims in de 15e eeuw op hun tocht begeleid werden door mensen die de streek door en door kenden. Zo vonden ze elke avond een veilig onderkomen en een warme maaltijd.

Anno 2024 gaan de adviezen over cafés met lambic van het vat en wijs ik de weg naar de verplaatste ingang van het gratis te bezoeken Paleis van Justitie. Enkel op werkdagen.

Het is aan ons, de stadsgidsen, om mensen te ontvangen in Brussel. Dat begint al voordat een groep arriveert. De invalshoeken om te vertellen zijn ontelbaar. Door zachtjes te sturen boekt een gezelschap van gepensioneerde dames uit Sint-Niklaas een wandeling door Molenbeek. Wat eerst onbekend was en zelfs een beetje gevreesd werd, is inzichtelijk gemaakt. Ik beantwoord hun vraag “Kunnen we hier ook wandelen zonder gids?” bevestigend en hoop dat ze dat ooit zullen doen.

Het laten zien van sociale, culturele, historische en economische context geeft inzicht. Aan het begin van een rondleiding pols ik naar de vooroordelen over Brussel, zodat ik ze tijdens de wandeling kan nuanceren of zelfs onkrachten.

Soms doen de Brusselaars dat voor mij. Zoals die keer toen een dame tijdens een wijkwandeling in Laken veronderstelde dat de kinderen hier waarschijnlijk "allemaol gin Vloms klappen." Het jongetje dat ze viseerde, stopt met voetballen en reageert met één helder woord “Jawel”.

In het spoor van andere gidsen kom ik tot het inzicht dat het publiek, en daarmee ons aanbod, even divers is als de bewoners van het gewest. Een Amerikaanse toerist vraagt of het mogelijk is om in één uur alle hoogtepunten te zien.

Tieners uit Wervik komen in het kader van de lessen economie voor het eerst naar hun hoofdstad om de moestuinen van Groot Eiland bezoeken. Een bedrijf verhuisde onlangs naar de Noordwijk en wil zijn werknemers met de buurt vertrouwd maken.

Hoe verschillend de achtergrond van de bezoekers, des te gelijkaardig is de reactie na een rondleiding. Zowel de Amerikaanse toerist, de tieners als de pas verhuisde werknemers zijn aangenaam verrast. "Het stemt me positief wat ik hier zie," vertelde een man me na een rondleiding op Tour & Taxis. Door je op straat te begeven en verhalen te delen, komen we dichter bij elkaar. Je moet hiervoor maar één ding doen: volg de gids.