Schaarbeek en Sint-Joost scharen zich, samen met politiezone, achter nieuwe spuitruimte

De gemeenten Schaarbeek en Sint-Joost, de politiezone Noord en meerdere sociale organisaties hebben een plan voorbereid om de drugproblemen (in combinatie met een verslechterende mentale gezondheid) in de Noordwijk aan te pakken. Daarin zitten enkele opvallende voorstellen vervat, zoals een nieuwe gebruikersruimte en de decriminalisering van druggebruikers.

Dat de buurt rond het Noordstation door de Brusselse Gewestelijke Veiligheidsraad als één van de 15 hotspots – prioritair aan te pakken zones – wordt beschouwd, zal weinigen verbazen. De wijk kampt al langer met drugsproblemen en toenemend geweld, met de dood van politieagent Thomas Monjoie in 2022 als een van de trieste dieptepunten.

Werkgroep

Om de wijk leefbaarder te maken, werkten de gemeenten Schaarbeek en Sint-Joost-ten-Node, de politiezone Brussel Noord, safe.brussels en meerdere sociale organisaties aan een pakket met voorstellen. Dat gebeurde tijdens een vijftal vergaderingen tussen september 2023 en maart dit jaar. In eerste instantie werden de problemen op vlak van druggebruik en mentale gezondheid in kaart gebracht. Problemen, die volgens de werkgroep, duidelijk met elkaar vervlochten zijn.

“Samen met de betrokken instanties werden daarop een hele rits aanbevelingen geformuleerd”, zegt Baptiste Buidin, woordvoerder van Schaarbeeks burgemeester Cécile Jodogne (Défi). In totaal gaat het om 16 voorstellen.

Zo moet er dringend een nauwere samenwerking komen tussen de lokale politie en de hulpinstanties. Daarnaast wordt aangedrongen op de komst van een multidisciplinair wijkcentrum en moeten er opleidingen komen voor medewerkers in de eerstelijnszorg waardoor ze beter leren om te gaan met verslavings- en mentale gezondheidsproblemen.

Nog in het lijstje staan een verbetering tot de toegang van publieke toiletten, uitwisselingsruimtes voor lokale instanties en meer betaalbare huisvesting door een uitbreiding van het gewestelijk project ‘Housing First’.

Gebruikersruimte

Tussen de voorstellen staan ook enkele opvallende punten.

Zo pleit de werkgroep voor een gebruikersruimte in de Noordwijk. Een voorstel dat moeilijk ligt bij de buurtbewoners, blijkt uit de getuigenissen van enkele handelaars in Sudinfo. “Voorlopig gaat het nog om aanbevelingen”, zegt Buidin. “Concrete plannen rond de bouw zijn er nog niet. Er moeten nog heel wat studies gebeuren, en samen met het gewest moet ook bekeken worden welk budget beschikbaar zal zijn.”

Buidin wijst wel op de voordelen die een gebruikersruimte kan opleveren. “Nu zien we vooral druggebruikers in de openbare ruimte, of in portieken van woningen of appartementsgebouwen. Een gebruikersruimte kan helpen om hen van de straat te halen, en vervolgens door te verwijzen naar een gepaste begeleiding. Ook andere beleidsmakers zien er de voordelen van in. Aan metrostation Ribaucourt komt er bijvoorbeeld eentje, en ook de gemeente Etterbeek gaf al aan voorstander te zijn.”

Buidin verzekert ook dat, indien er een spuitruimte komt, er overleg met omwonenden en een studie naar de impact op de buurt aan zullen voorafgaan.

Decriminalisering druggebruik

Een ander opvallend item is de decriminalisering van druggebruik. Door die problematiek eerder te behandelen als gezondheidskwestie, en niet langer als misdrijf, zouden gebruikers makkelijker toegang krijgen tot de nodige zorgen. Op die manier zouden de negatieve gevolgen van druggebruik sneller aangepakt kunnen worden, aldus de werkgroep.

Een decriminalisering zou ook de druk op justitie en de politie kunnen verminderen, waardoor meer tijd en middelen zouden vrijkomen voor preventie en het verminderen van risico’s die gepaard gaan met drugsmisbruik. Of de lokale politie daar voorstander van is, laat woordvoerster Audrey Dereymaeker in het midden. “Dat is een debat dat op andere beleidsniveaus gevoerd moet worden. De politie kan daar geen beslissingen over nemen.”

Wel geeft Dereymaeker aan dat de politiezone Brussel Noord gewonnen is voor meer samenwerking met organisaties op het terrein. “Het is de eerste keer dat we zo nauw samenzaten met andere instanties”, zegt ze over de werkgroep. “Heel veel van de obstakels en moeilijkheden die de hulporganisaties ondervinden, gelden ook voor ons.”

Of de voorstellen van de werkgroep daadwerkelijk gevolg zullen krijgen, valt nog af te wachten. Momenteel gaat het nog om voorstellen. “Maar ze kunnen alvast helpen als leidraad om het beleid rond gelijkaardige problemen vorm te geven op lange termijn, zowel lokaal als op hogere niveaus", aldus nog Buidin.