Column

Beeldspraak: impasse, op zoek naar de juiste gang van zaken

Michaël Bellon

19/10/2019

Elke week verzint Michaël Bellon een nieuw onderschrift bij een oude persfoto. Deze week: Eenpersoonsstraat, Brussel 1973.

Lees ook: Beeldspraak: flashback, vroeger was alles slechter

Marco Polo had er geen zin meer in. Maar omdat de vervelend machtige Kublai Kahn beloofde dat het de laatste stad was waarover hij iets wilde horen, groef de ontdekkingsreiziger nog één keer in zijn geheugen. Om te vertellen over Gudila, de stad die van alle wonderbaarlijke steden die hij had bezocht het onmogelijkst te beschrijven was.

Niemand kende Gudila echt. De bewoners ervan misten het overzicht, de omwonenden wendden er het hoofd van af, en de bezoekers liepen er verloren. De stad lag niet in het Noorden en niet in het Zuiden, en lag ver van het Oosten en het Westen. Je kon er alle talen spreken. Alleen wist je nooit welke taal tegen wie.

Eigen aan Gudila was ook dat je haar makkelijker kon bereiken vanuit de andere steden die Marco Polo al had beschreven, dan vanuit haar eigen voorsteden. Reizigers die haar langs een verkeerde weg benaderden, zagen hun resterende reistijd toenemen naarmate ze dichterbij kwamen.

"Eén man baande zich toen een smal pad van een onvolkomen oord in de buurt naar het nulpunt van de toen nog onzichtbare stad, waar het ontegensprekelijk wél goed toeven was"

Michaël Bellon, columnist bij BRUZZ

Maar het meest bijzondere was wel dat wanneer alles er goed uitzag in de stad, het er slecht mee ging: tijdens ogenschijnlijke voorspoed merkte immers niemand wie allemaal afhaakte omdat hij niet meer kon volgen, tot plots de eenvoudigste diensten niet meer werden geleverd. Omgekeerd ging het beter met Gudila naarmate men zei dat het slechter ging. Bezorgde mensen gooiden dan met verhoogde inzet het roer om, en bouwden ongemerkt een voorsprong uit op wie hopeloos de verkeerde koers bleef varen.

Door dat alles klopte het dus nooit wat je vertelde over Gudila. De reden waarom de vermoeide Marco Polo er niet over begonnen was tegen zijn meester, die vóór alles op duidelijkheid uit was.
Duidelijkheid was er alleen geweest bij het ontstaan.

Eén man baande zich toen een smal pad van een onvolkomen oord in de buurt naar het nulpunt van de toen nog onzichtbare stad, waar het ontegensprekelijk wél goed toeven was. Door het gerucht van de honderdduizenden die volgden, werden de houtsnippen die deze eerste bewoner hadden omringd echter al snel verjaagd, en het water van de drassige gronden in diepe slotgrachten geduwd. Ook koningen en keizers lieten zich niet tegenhouden en verlegden hun routes om langs Gudila te kunnen passeren.

Stadsmuren werden eerst verplaatst en dan afgebroken. Het water van de slotgrachten versluisd naar kanalen, die pal in het binnenland een havenstad deden ontstaan. Al wie elders werd uitgestoten en nergens anders terechtkon, was hier thuis.

Maar zoals gezegd lag in die grenzeloze opgang ook neergang besloten. Gebouwen in het wingewest groeiden en bleven dan leegstaan. Stadsdelen verzakten, werden overwelfd of gedempt, waardoor de haven een twijfelachtige herinnering werd. Uit gewoonte waren er inmiddels zoveel koningen en keizers gevestigd dat de meesten over andere gebieden dan Gudila heersten, en de stad zelf het slechtst geregeerd werd van al.

Dat het ommeland met dédain over de onpeilbare stad sprak, leidde er in lijn met de dubbelzinnige gang van zaken uiteindelijk tot goede maatregelen en hernieuwd zelfvertrouwen. Helaas met het eens te meer onvoorziene gevolg dat de stedelingen in de warme omhelzing met de verre vrienden in hun straat, de relaties met hun goede buren verbraken.

Te midden van onenigheid over tol, weginfrastructuur en luchtschepen, had niemand in het geïsoleerde Gudila in de gaten dat uit de omliggende regio alleen nog zelfgenoegzaamheid werd geïmporteerd. Pas wanneer begin november de houtsnippen weer zonder omkijken de stad overvlogen, dachten sommigen terug aan het paadje dat leidde naar de plek waar het ondubbelzinnig beter was geweest dan elders. Ooit was het zelfs met enthousiasme geplaveid. Maar tot wanhoop van Kahn moest Marco Polo melden dat niemand het meer kon terugvinden.