Culinair ontdekt: robusta

Emile Ghislain Laurent werd in 1861 geboren in het onooglijke Gouy-lez-Piéton, een dorpje in de gemeente Courcelles, tussen La Louvière en Charleroi. Hij ging naar de tuinbouwschool van Vilvoorde en werd er benoemd als leraar. In die positie kon hij hogere studies aanvatten. Dat werd Natuurwetenschappen aan de ULB. Daar werd hij opgemerkt door professor en Lakenaar Léo Errera. Ja, in die tijd kwam een universiteitsstudie vaak pas later in de carrière. Na zijn doctoraat werd Laurent hoofd van de Landbouwhogeschool van Gembloers. Hij deed heel wat onderzoek naar onder meer de stikstofopname door planten, iets waar we vandaag ook wakker van liggen, maar ook naar schimmels en zwammen.

En toen liep hij in de gaten van de regering van de Congo Vrijstaat, zeg maar Leopold II. Laurent kreeg middelen voor een expeditie naar Afrika. De bedoeling was om planten te identificeren die economisch belangrijk zouden kunnen zijn in de nieuwe kolonie.

Laurent vond in de binnenlanden van Congo een koffieboompje. Het bleek achteraf al beschreven en staat nu bekend als Coffea canephora, de robusta-koffie. Emile Laurent was de eerste om er het nut van in te zien. Wereldwijd zat de koffieproductie arabica toen in crisis wegens een schimmelziekte: de koffieroest. De plaag woekerde zo hevig dat specialisten vreesden dat koffie weleens helemaal zou kunnen verdwijnen. Die robusta kon veel beter tegen de ziekte en was daarenboven iets bitterder en met een hoger cafeïnegehalte. Hoe zouden we de ochtend hebben overleefd hebben zonder het inzicht van Emile Laurent?

Vandaag staan we verder, men heeft nog andere bruikbare koffiesoorten ontdekt, men heeft de planten veredeld. Maar niet toevallig is de Plantentuin van Meise nu het internationale referentiecentrum voor koffie. Vroeger stond er aan de overkant van de A12 nog de fabriek van Douwe Egberts. Wanneer de wind in het noorden zat, rook Brussel naar de koffie, bij zuidenwind had je de chocoladegeur van Côte d'Or. Zalig hé? Winstbejag hebben die allemaal naar elders doen verhuizen. En misschien zouden de mensen vandaag weleens durven te klagen over de geurtjes?

Laurent stond aan de opstap van de roem. Bij de terugkeer van zijn derde reis naar Congo, aan boord van de S/S Albertville in 1904, werd hij echter ziek en stierf. Hij kreeg een zeemansgraf. In zijn bagage zat een plantje dat nooit elders werd teruggevonden: de Sansevieria trifasciata var. Laurentii. Deze vrouwentong met gele randen staat vandaag in menig huishouden in ons land, uniek aandenken aan de man.