De 7 deugden van Brussel: sterkte

Herken de sterkte. Hoog boven het stadhuis van Brussel draait de iconische beeltenis van aartsengel Michaël, beschermheilige van de stad. Dat hij de duivel uit de hemel verjoeg, is dapper. Dat hij het Franse bombardement van 1695 op de Grote Markt overleefde, al even sterk. Maar de gilden, van brouwers tot boogschieters en vetsmelters, die de Grote Markt in luttele tijd mooier dan een feniks deden herrijzen, zij toonden nog eens een staaltje van Brusselse bravoure, vlijt, moed en ijzeren volharding. Kortom, deze Brusselaars symboliseren 'en stoemelings' de deugd fortitudo van de bovenste plank.

Zo ook toont het Brussels Gewest, de benjamin van het institutionele staatslandschap, zich sterk. Vaak als een Hercules – een combinatie van kracht en slimheid – weliswaar, maar toch deugdzaam. Neem nu zijn aanpak via de administratie Leefmilieu Brussel. Als eerste overheid heeft ze het gebruik van pesticiden en herbiciden, zelfs biologische, verboden. De buxusmot moet met vangnetjes bestreden worden om de haagjes in de parken groen te houden. Gedaan met gul bleekwater te gieten voor de deur van een gemeentehuis, om het onkruid te bestrijden, met een brandertje gaat dat nu. Sinds 2018 zijn de vuilste dieselauto's niet meer welkom. Er zit weer vis op het kanaal. In sommige natuurgebieden, van de Mellaertsvijvers tot 't Moeraske, zijn bloemen, paddenstoelen, insecten en dieren te vinden die zeldzaam zijn in stedelijke milieus. Ik beken dat er op het Avijlplateau nog gifballen tegen vossen gegooid worden, door gestoorde kiekenfretters. Maar de wolf komt (ooit) naar Brussel, zoveel bekent de wetenschap.

Brussel straalt van unieke menselijke kracht ook. Een eerste fietsmanager, sinds vijftien jaar inmiddels. Een eerste streektaalcoördinator voor het Brussels Vloms. Een eerste vrouwelijke rabbijn van België. En RWDM dat in tweede klasse speelt. Allemaal staaltjes van sterkte uit onverwachte hoek. Nobelprijswinnaar José Saramago, die we in een verkiezingsjaar voor dit blad interviewden over het 'deficit van Europa', zou er voer genoeg aan overgehouden hebben, voor een vervolg op De stad der zienden.

Ook Bleri Lleshi, politiek filosoof en jongerenwerker in Brussel, is die sterkte opgevallen. In zijn nieuwe boek Wat na corona? Brief aan Vlaanderen schetst hij de kracht van de MIVB tegenover de zwakte van De Lijn. De MIVB als een 'hype', met een praktische app, alsmaar meer personeel en bussen, trams en metro's die behoorlijk op tijd rijden. Dat komt omdat vijf miljard euro per jaar geïnvesteerd wordt in de MIVB, terwijl De Lijn moet besparen, stelt Lleshi. Eigenlijk komt dat door vasthoudendheid, mano dura en volhoudingsvermogen, menen wij. Samen met geduld zijn zij de sporen die naar succes voeren. “Niet opgeven, dat is pas sterkte,” zei acteur en gouverneur Schwarzenegger, en met zijn getrainde body had hij het bewijs bij zich.

Ik beken, het halsstarrig proberen levert niet altijd de verwachte verdiensten. De infrastructuur aan zwembaden blijft pover en ontoereikend. Een kanaalzwembad zoals aan de rivieroever in Basel, wintersauna incluis, blijft een droom. Badhuizen, zoals dat povere in de Molenbeekse Ransfortstraat dat na de terreuraanslagen dichtging, blijven beschamend negentiende-eeuws. En de actievoerders van Pool is Cool constateerden dat veel zwemvijvers hygiënisch ontoereikend zijn om Brusselaars in de zomer te doen genieten. Och gottekes toch, het zijn de worstelingen die de sterktepunten overwinnen. De sterkte van de ketting wordt bepaald door de zwakste schakel. Niet alles, mobiliteit en jongerenwerkgelegenheid bijvoorbeeld, staat al sterk voorop in Brussel. Maar gedeelde kwetsbaarheid verenigt ons als burgers. Ze leidt met geduld tot grootsheid en vlijt, edele deugden.

Nooit was mijn vooroordeel zo groot als toen ik met pen, papier en opnamebandje zestien oude sub-Saharische vrouwen van de Anderlechtse zelfhulpgroep De Mangoboom in Bloei opwachtte bij de Senior Games van 2012. Met wiegende heupen en windelrokken, ja zonder sportkledij, vertegenwoordigden ze heel Brussel tussen duizenden Vlaamse sporters aan zee. Op het eind van de dag echter, herinnerde elke aanwezige zich hun bijdrage. Niet in sporttalent, maar in sportspirit scoorden les Bruxelloises hoog: met volharding, moed, lijden zelfs, bewezen ze dat forza als deugd vanuit het hart komt. De vraag was niet of moed hen blij maakte. 'Only vegetables are happy' schreef Nobelprijswinnaar William Faulkner. Nee, moed genereert directe actie: doen.

Zeker, het vraagt zo'n krachtenspel op elk moment en van iedereen. Maar is de Rwandese taxichauffeur niet de redding van de sector geweest? Wie vroeg het hem? De Congolese hulp in Valida, het grootste revalidatieziekenhuis van Brussel, niet het zingende zonnetje van menig ouderling in geïsoleerd herstel? Wie vroeg het haar? De Poolse stukadoor en Braziliaanse schilder niet de betaalbaarheid van de bouwsector al een kwarteeuw lang? Brussel en dapperheid herkennen, het heeft niet opgehouden sinds de heropbouw van de Grote Markt na 1695.