Laptopia: Koninklijke Serres, Laken

Failed state? In de wijde omgeving van de stulp-met-stolp van hunne koninklijke majesteiten is daar niet veel van te merken. Ondanks alle waarschuwingen dat het in België gevaarlijk is, zijn tal van toeristen in de rij komen staan, hunkerend naar de geur van meststof en begonia’s in de morgen. Alle agenten die elders niet kunnen worden ingezet staan hier om de liefhebbers van groen en royalty eerst over de Koninklijke Parklaan, en dan door een grondige security check te krijgen. Iedereen volgt gedwee de procedures, en dat verdient een bloemetje.

Als u de Koninklijke Serres nog nooit bezocht heeft, moet u het zeker eens doen. Voor de democratische prijs van twee en een half euro mag u uw neus in een brandkast vol plantenrijkdom en bloemenweelde steken. Het deel van het parcours voor het betreden van de eigenlijke serres is mij eigenlijk nog het liefst. Even binnen gluren in de leegstaande vleugels van het paleis, en profiteren van de vergezichten op het domein – met zijn glooiend en gemaaid gazon, zijn vijvers, paviljoentjes, bosschages, en decoratieve landschapselementen zoals de Japanse toren en Congoserre. Het is een riant lusthof dat zowel te hooi en te gras als in de boskes verschillende opties biedt. Zeker onder een stralende zon staat den hof van het Hof garant voor onbeperkt tuin-, dier- en bakplezier.

Ook wanneer je dan de eigenlijke serres binnenstapt, overvalt je een gevoel van weelde en weldaad. Warmte en water zijn getranssubstantieerd tot de fine fleur van de flora, met rotspartijtjes en riviertjes, mostapijtjes en nat grind. In het zompige zonlicht zijn de groenste vingers van het koninkrijk permanent bezig met snoeien, stekken en het aanharken van paadjes. Honderden leitabletjes zijn volgeschreven met Latijnse namen die allemaal rijmen op Arcadia: Camelia, Magnolia, Sophora Japonica Pendula, Fabiola en Paola.

Ik weet nog wat ik tijdens een vorig bezoek aan de serres vond. Dat deze stille pracht die voortkomt uit toewijding en vakmanschap wellicht alleen maar onder deze omstandigheden kon gedijen en de monarchie bijgevolg bestaansrecht gaf. Het koninklijk domein wordt onderbenut door de happy few, maar in het aanschijn van zoveel schoonheid leek rendementsdenken me en misplaatst. Zet je hier voor iedereen de deur open dan verwelkt alles. Democratiseren is in dat geval devalueren.

Maar vandaag steekt tussen het groene kroos en de efficiënte bodembedekkers hetzelfde monstertje de kop op dat de beweegredenen van veel republikeinen in mijn ogen altijd automatisch verdacht maakte: jaloezie. Omdat ik zelf niet te klagen heb, heb ik de meerbedeelden in de samenleving altijd hun luxe gegund. Ook al bestond er gegronde twijfel over de manier waarop ze die verworven hadden, en de verdiensten die ze eraan hadden. Maar vandaag kan ik dat niet opbrengen. Als de koning zich op deze plek te rijk voelt, dan is dat wellicht terecht.

Aangezien jaloezie wortelt in frustratie, begon alles waarschijnlijk in de wachtrij aan de Grille d’honneur. Daarna is het gevoel braaf aan het handje te worden rondgeleid nooit meer weggegaan. Het gepeupel mag op bezoek, maar wordt in alle landstalen verzocht niet op het gras te lopen en het koordje naast het paadje te volgen. De agenten en lakeien vertonen dezelfde onderdanige goodwill als het personeel in Downton Abbey. Een paar gesluierde vrouwen stellen zich tevreden met wat ze een selfie noemen, terwijl wat er op staat helemaal niet van henzelf is.

Tussen de paradijselijke palmen moet ik onwillekeurig aan de Panama Papers denken, en het verband tussen mondiale ongelijkheid en die storende veiligheidscontroles aan het begin. Er is natuurlijk een verschil tussen de oude adel en de nieuwe dynastieke royalty van de belastingparadijzen, maar toekomstperspectieven bieden ze geen van beiden.