Laptopia: Paleis van Brussel

Elke week scant Michaël Bellon met zijn laptop een plek in Brussel die tot de verbeelding spreekt, en geeft hij aan wat er eventueel nog aan kan verbeteren. Deze week: het Paleis van Brussel.

VRIJDAG 18 AUGUSTUS, 14 UUR

Elk jaar in augustus gaan de deuren van het Koninklijk Paleis in Brussel open voor het grote gepeupel. Een lang lint van onderdanen flost dan gezagsgetrouw de ingewanden van de Belgische monarchie. In ruil zijn die bezoekers dan even gratis deelachtig aan het kadastraal comfort van het koningshuis, de verscheidenheid van zijn vertrekken, de repetitiviteit van zijn raampartijen en de luister van zijn lusters - die inmiddels allemaal keurig van ledlampjes zijn voorzien.

Aan de toegangspoort kan je helaas geen staarwedstrijd houden met een goedgemutste paleiswacht, hooguit een rondje armworstelen met de security van Safety First. Uiteindelijk accepteren die laatsten welgevallig een bont allegaartje van aangenaam verraste toeristen, routineuze royaltywatchers, en vaag geïnteresseerde coburgers van de Coburgs die uitkijken naar een nieuw motief voor hun parket, een elegante manier om hun gordijnen samen te binden en andere interieurideeën. Iedereen moet zich tijdens de rondgang wel aan het uitgestippelde parcours houden, waardoor het royale ruimtegevoel dat de suites en salons suggereren niet helemaal tot zijn recht komt.

Maar een gewone mens moet natuurlijk ook niet meteen te veel willen. Anders zou hij het schimmige bestaan van de paleisbewoners er ook moeten bijnemen. Het is bepaald ontroerend om te zien hoe de ten voeten uit geschilderde generaties dynastie elkaar vanop het canvas aangluren, hopend op een moment dat één van hen de moed heeft om het af te bollen, om dan zijn voorbeeld te kunnen volgen. De afhangende schouders van Louise Marie doen uitschijnen dat haar plan om weg te lopen al dateert van het moment dat ze nog stond te poseren, maar Leopold I, in al die decennia nog geen bakkebaard veranderd, houdt haar nauwlettend in de gaten.

Net zoals alle andere personaliteiten heeft het eerste koningspaar voor deze vulgariserende exhibitie een plastic plaatje met volgnummer opgeprikt gekregen - een broche om hen in de brochure mee identificeren. Achter nummer 42 herken ik zo het borstbeeld van een piepjonge, nog smetteloze Leopold II, niet eens voorzien van handen die eventueel afgehakt zouden kunnen worden.

Het Paleis van Brussel is dat van Versailles gedeeld door honderd. Maar eentonig gedeeld door honderd is nog altijd eentonig. De architecten hebben heel veel ruimte voorzien voor niets in het bijzonder. In de beperking toont zich eventueel de bouwmeester, in de overdaad gedijt vooral de luiheid van de hofarchitect. Die maakt zich er meestal vanaf met wat herhaling en symmetrie. Als je de ene vleugel bijvoorbeeld spiegelt aan de andere, dan moet je nog maar over de helft van het totale grondplan nadenken. Verder vergt dergelijke cultuuruiting ook wat nabootsing van de natuur in de vorm van een leeuw of een bosje laurier. Voor dat alles gebruik je de nodige steensoorten en voorts sla je aan het vergulden tot je een soort omgevallen Trump Tower hebt die al snel op de zenuwen begint te werken. Een beetje prins kan toch geen genoegen nemen met helverlichte balzalen, zetels met harde leuningen en spiegels die niets ongezien laten? Zonder de artistieke ingrepen van Michaël Borremans, Jan Fabre, en Jean-Baptiste Van Moer zou het pand onbewoonbaar zijn. Die laatste - monumentale zichten op Venetië - bevinden zich in een knusse traphal waar je éven de indruk krijgt dat zich in de hogere regionen misschien interessantere achterkamertjes bevinden. Pas als het grote publiek ook in die boudoirs een verdieping hoger mag gaan rondneuzen, is de democratie voltooid.