Le trajet de Trachet (3): Edingen, een plek met geschiedenis

Het duurt nauwelijks twintig minuten om van Brussel-Zuid in Edingen te geraken. Je neemt daarvoor een IC-trein in de richting van Doornik (maar ook richting Denderleeuw of Kortrijk!) en na een stop in Halle sta je dra op de grens met Henegouwen.

Edingen, Enghien of Enge, zoals ze in het Pajottenland zeggen, is een plek met geschiedenis. Het kasteel was er zo vermaard, dat de Prinsen van Condé, één van de meest nobele Franse families, hun oudste zoon steevast de titel Duc d’Enghien meegaven. In Frankrijk zagen daardoor verschillende Enghiens het licht, maar deze taalgrensgemeente (met faciliteiten) is het oorspronkelijke.

Ik stap af zonder ook maar één controleur te hebben gezien en rep mij naar de andere kant van het oude station. De Stationstraat is, als je op de kaart kijkt, een stuk van de Romeinse steenweg die leidde van Bavay (Bagacum) naar Asse, maar nu is onderbroken door de spoorlijn. Achteraan zie je de heel kenmerkende klokkentoren van de stad al lonken. Op de Oude Markt gaat het even schuin naar rechts, de Brusselstraat door, zo komen we aan de voet van de kerk. Het centrum is best levendig. Er zijn tal van artisanale winkeltjes. Je zou hier kunnen shoppen. De kerk is een monument met eigen interesse, maar zij blijkt dicht (er staat nochtans ‘open kerk’ op de deur?). Achter de kerk, tussen de winkels en talrijke eethuisjes staat het stadhuis met daarnaast een triomfboog, de ‘Slavenpoort’. Door deze monumentale doorgang komen we in het park van Edingen. Bij mijn vorige bezoek was dit park nog betalend, maar vandaag niet meer, tenzij tijdens evenementen. Een tweede monumentale poort geeft toegang tot de ommuurde tuin van maar eventjes 182 hectare. Trek de wandelschoenen maar aan.

Versailles
Het open grasveld, waar binnenkort onder andere een ‘Middeleeuws kamp’ plaatsvindt, is de plek waar het middeleeuwse slot stond. Links staat het laatste restje van dit kasteel, de kapeltoren, achter de bomen half verstopt als een romantische folly. Achterin zien we een ander kasteel. Het werd gebouwd door een lid van de familie Empain en dateert slechts uit 1923. Maar de aandacht wordt rechts getrokken door een schitterend tuinterras, enkele jaren geleden volledig gerestaureerd in renaissancestijl. De trappen hebben watervalletjes en de terrasmuur bronnetjes voor koelte tijdens de zomer. Ook twee hoekpaviljoentjes waarvan er één in stukwerk is versierd en de naam ‘Chinees paviljoen’ draagt. Verder de trappen af komen we aan een zeer stemmig landschappelijk kanaal. Deze tuinaanleg kwam er door de Charles d’Arenberg die het domein kocht van Henri IV, koning van Frankrijk, in 1606. Doet het perspectief u ergens aan denken? Tijdens één van zijn veldtochten bezocht Zonnekoning Louis XIV het park. Hij zou er hier zijn tuinarchitect André le Nôtre hebben bijgeroepen. Dit kanaal werd de inspiratie voor dat van Versailles.

lees verder onder de foto

Rond de waterpartij rechtsom - we kwamen over een brug - lopen we langs een drijvend podium en een zeer opmerkelijke rozentuin. Vandaar dan weer op het centrale grasveld. Kijk goed: er vertrekt een onderaardse gang onder. Hoe ver loopt die? Er zouden meerdere gangen onder het park lopen. Aan u om ze te ontdekken. Van de grote molenvijver Le miroir, vertrekt een grote donkere dreef naar een gebouwtje dat op het einde in de hoogte in de zon blinkt, en dit wordt pas echt wereldklasse: het paviljoen ‘van de zeven sterren’.

Waarom het zo weinig bekend is? Omdat het meer dan een eeuw verwaarloosd werd en pas de laatste decennia in zijn pracht is hersteld. De tuin en paviljoen werden aangelegd rond 1650 door Karel van Brussel, een pater-kapucijn, prins van Arenberg en oom van hertog Charles. Het is een zevenhoekig gebouwtje in een rond waterbekken, waarop zeven grote dreven en zeven kleinere lanen uitgeven. Het geheel is een zonnewijzer, een eeuwigdurende kalender en een sterrenwacht van wel 250 meter diameter. De naam zeven sterren verwijst naar de zeven toen bekende planeten. Na de afzwering van Galilei (1633) was sterrenkunde erg verdacht voor de kerk. Hier stond een hele constructie die een observatorium verborg. Waarnemingen gebeurden op het dak van het paviljoen, het hoogste punt van de wijde omgeving. Hoe kwamen ze daar, er is geen trap? Neen, een trap zou de symmetrie en de werking van de zuilen als zonnewijzer verstoren. Een geheime trap werd omhoog gedraaid vanop de brug die toegang verschaft tot het paviljoen. Bent u verder geïnteresseerd? In de toeristische dienst bij de ingang van het park zijn er brochures en lenen ze audiogidsen uit, zowel voor kinderen als volwassenen.

Zwerf van hier verder door het prachtige domein. Beneden aan de molenvijver en achteraan het park staan cafeetjes ter verpozing. Voorbij de vijver ligt ook een dahliatuin met de grootste collectie van het land - meer dan vijfhonderd variëteiten. Midden augustus moet alles daar in bloei staan.

Tijd om terug te keren? De stad telt nog andere oude en mooie gebouwen. Kijk even naar het middeleeuwse Huis Jonathas, waar een tentoonstelling is over wandtapijten en kant, twee vroegere specialiteiten van Edingen. Van hier is het niet ver naar het station, maar misschien eerst nog even een Double Enghien drinken?

> Nick Trachet trekt zes weken lang met het openbaar vervoer naar verborgen plekjes.