Vileyne gedachten: Sarajevo

Dertig jaar puur Brusselse journalistiek heeft BRUZZ-redacteur Danny Vileyn erop zitten. Hij blikt in columns en interviews terug op wat hem van die drie decennia is bijgebleven. Deze week Marcel Rijdams en Kurt Custers over de Vijfhoek van de jaren 1990.

Merde, je ne savais pas que c'était si grave. Het waren de woorden van de Franstalige liberaal Hervé Hasquin, oud-rector en voormalig hoogleraar geschiedenis aan de ULB. Maar het waren niet de woorden van de academicus Hasquin, maar van de kersverse minister van Ruimtelijke Ordening, Stadsontwikkeling en Communicatie in de Brusselse regering Picqué II, die in 1995 aantrad. Hij sprak de woorden uit tijdens een toer met journalisten toen hij terug in de bus stapte aan Fontainas, waar hij de stadskanker Sarajevo had aanschouwd. Het was meteen duidelijk dat de man de stad absoluut niet kende; geboren en getogen in Charleroi is Hasquin altijd een overtuigde Waal gebleven.

Maar terwijl hij als historicus baanbrekend onderzoek heeft verricht naar contacten tussen de Waalse Beweging en het Vichy-­regime, herinner ik me hem als Brussels minister als op het randje af brutaal en van zijn reductionistische visie op stedelijk beleid en liberalisme: liberaal was maar al te vaak het tegenovergestelde van waar Charles Picqué (PS) voorstond. Het boterde absoluut niet tussen die twee.

De regering Picqué I (1989-1995) had onder meer een ambitieuze stedenbouwkundige ordonnantie laten goedkeuren om de bruxellisation van de decennia voor de geboorte van het Brussels Gewest een halt toe te roepen. De enige noemenswaardige verwezenlijking van Hasquin was het doortrekken van de metro van Bizet naar Erasmus, het universitair ziekenhuis van de ULB. Dat was hij zijn alma mater verplicht, sommige Ecolo's spraken smalend van de 'vrijzinnige metro'. Maar de metro is er en dat is een goede zaak.

Het jaar 1995 dus, het jaar waarin een paar jonge wolven – Patrick Moyersoen en Paul Corthouts van de Beursschouwburg – het leegstaande Hôtel Central annex bioscoop kraakten, samen met de Brusselse Raad voor het Leefmilieu, als protest tegen leegstand en speculatie. Ze kregen zowat heel de culturele wereld mee. Het is een van de voorbeelden die aantonen dat de Nederlandstaligen in Brussel hun rol als stadsactivist hebben gespeeld en resultaat hebben geboekt.

Het was ook de periode waarin Michel Demaret van de PSC van zijn stoel gewipt werd en Ecolo met Henri Simons een politiek beest met klasse als eerste schepen in het college van de liberaal François-Xavier de Donnea bakens heeft verzet. De jonge equipe van de Afvaardiging voor de Ontwikkeling van de Vijfhoek, een soort parallelle administratie, heeft niet alleen concrete resultaten geboekt, ze is er ook in geslaagd om de media mee te krijgen. Er waaide een nieuwe wind met Picqué in het Gewest en Simons in de Stad Brussel.

In de jaren 1990 stonden de sociale media nog nergens, de klassieke media speelden hun rol van publieke opinievormer nog ten volle. Met Franstalige en Nederlandstalige media was Brussel ook bijzonder goed bediend. De vele contacten tussen Nederlandstalige en Franstalige journalisten waren ook bijzonder vruchtbaar. Journalisten haalden in de pre-sociale mediatijd hun informatie uit persconferenties, communiqués, parlementaire zittingen en gemeenteraden, en natuurlijk persoonlijke contacten en onderzoeksjournalistiek.

Ik herinner me dat ik eens uitgenodigd was voor een ontbijt met Hasquin. Ik dacht dat hij me een primeur zou cadeau doen, maar ik kreeg een halftijdse baan als woordvoerder aangeboden. Ik werkte toen bij Het Laatste Nieuws en Hasquin dacht dat ik de andere helft verder kon werken als Brusseljournalist. Een journalist bij een liberale krant kon toch deeltijds voor een liberale minister werken? Hij begreep niet dat de mores langs Frans- en Nederlandstalige kant verschilden. Zo anders was de wereld toen.

In 1998 ging ik bij Brussel Deze Week werken. De lancering van de stadskrant maakte ook deel uit van het nieuwe Brussel dat in aantocht was. Het zal toeval zijn, maar in 1998 ging ook de Afvaardiging aan het werk. Het waren de boeiendste jaren van mijn carrière.