Expo 'Picasso & abstraction': een meeslepende kijk op een knipperlichtrelatie

Op 8 april 2023 is het vijftig jaar geleden dat de Spaanse kunstgigant Pablo Picasso overleed, wat een ideale aanleiding vormt voor een grootse viering van zijn oeuvre met tentoonstellingen in acht landen: de Picasso Celebration. Het Belgische vlaggenschip is de expo Picasso & abstraction in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België.

De tentoonstelling in de KMSKB is de eerste expo doe volledig wordt gewijd aan de relatie tussen Picasso en abstracte kunst. Of de meester zelf blij was geweest met deze primeur, is maar de vraag, want hij liet zich geregeld laatdunkend uit over de kunststroming. Zo noemde hij abstractie “een vergissing, een ongerijmd idee.”

Toch werden de meeste pioniers van de abstracte schilderkunst, zoals Piet Mondriaan, geïnspireerd door de Spaanse vernieuwer. Vanaf dat zijn kubistische experimenten vorm kregen, bereidde hij mee de weg voor abstractie, hoewel hij er zelf nooit helemaal aan gaf. Hij onderhield met de kunststroming een knipperlichtrelatie: een van aantrekking en afstoting.

Picasso & abstraction biedt een meeslepende kijk op de slingerbeweging van de kunstenaar tussen het abstracte en het figuratieve, door de jaren heen. Dat gebeurt aan de hand van zo’n honderdveertig werken, de meeste afkomstig van het Musée national Picasso-Paris, met wie de KMSKB voor de expo samenwerken.

Verwacht geen werk uit de vroege, meest figuratieve fase van Picasso, zijn blauwe en roze periodes. De expo neemt een aanvang met zijn eerste kubistische vormonderzoek, in 2007, het jaar van het iconische Les demoiselles d'Avignon – toen de term ‘kubisme’ zelfs nog niet bestond. Dat jaar schilderde hij ook De boom, dat nu in Brussel te zien is. Het plantenmotief, waaruit een gedaante zich los lijkt te maken, is een uitstekend voorbeeld van hoe hij de grenzen van het figuratieve en abstracte begon op te zoeken.

Het is het startschot van een feestelijke tocht doorheen zijn oeuvre, met menselijke gedaantes en objecten (waaronder vele muziekinstrumenten, vooral gitaren) in allerlei gradaties van abstractie. Afsluiten doen we in de jaren 1970, toen zijn laatste werk door een Britse criticus weggehoond werd als ‘onsamenhangend gekrabbel’, maar we beg to differ bij het aanschouwen van het schilderij Muzikant uit 1972.

Wat de expo nog een bijkomend verdiepend karakter geeft, zijn de alomtegenwoordige studies en schetsen, die een boeiende inkijk bieden in het maakproces van het grillige genie. Jonge bezoekers kunnen de kunstenaar in zichzelf loslaten in het P’labo Picasso: vijf creatieve ruimtes die uitnodigen om te experimenteren met Picasso’s artistieke technieken.