Twee jaar Cinema Palace: kleine cinema's beleven hoogdagen

Het gat dat Actor's Studio in 2018 liet vallen door op te houden te bestaan - 40.600 toeschouwers in 2017 - is daarmee al lang weer opgevuld.

De puike resultaten blijven niet alleen beperkt tot de onafhankelijke cinema's of tot Vlaanderen en Brussel. Vorige week werden ook de cijfers van de International Union of Cinema's (UNIC) bekendgemaakt in het Europees Parlement. 2019 vertoont een stijging van 4,5 procent ten opzichte van 2018 in de globale Europese bioscoopcijfers, naar een recordaantal van 1,34 miljard toeschouwers.

Behalve blockbusters als The Lion King, Avengers: Endgame, Joker, Frozen 2 en Toy Story 4, deden ook lokale films daarvoor hun duit in het zakje.

Naar aanleiding van de succesverhalen en de tweede verjaardag van Cinema Palace deden we een tour d'horizon van de vier Brusselse onafhankelijke cinema's, die zich allemaal op hun manier profileren.

Cinema Palace: ook een buurtcinema

Bij Cinema Palace - Anspachlaan 85, 1000 Brussel - waren ze zelf verrast door de cijfers. “We zitten ver boven de aantallen die we op basis van de resultaten in 2018 konden verwachten,” zegt Anja Horckmans die bij Palace instaat voor scholenwerking en educatie. Haar collega van communicatie en partnerships Frisia Donders probeert de ingrediënten van de succesformule op te lijsten.

“Mensen appreciëren om te beginnen het goede onthaal en het feit dat we iedereen hier in alle talen ontvangen. Ook de goede uitrusting van het gebouw speelt een rol. En dan is er natuurlijk het programma. 2019 was een erg goed filmjaar met films die zowel in het multiplex- als in het arthousecircuit werken.” Horckmans: “Bij ons staken Joker en Parasite erboven uit - Parasite loopt nu al 23 weken. Ook films als Dolor y Gloria, Once upon a time in Hollywood of Portrait de la jeune fille en feu deden het zeer goed.”

“Palace heeft ook de deuren opengegooid om met verschillende partijen multidisciplinaire projecten uit te werken, en daar is gebruik van gemaakt. Palace is echt een gebouw van de Brusselaars geworden. Wij zijn dus ook een buurtbioscoop: onze bezoekers zijn in grote mate onze buren.

Zeker nu de voetgangerszone vorm krijgt, wordt die publieke ruimte gebruikt en loopt men ons gebouw langs beide kanten binnen. Samen met andere huizen als de AB en de Beursschouwburg kunnen wij een speciale rol spelen in die 'culturele piétonnier' zoals wij dat noemen. Op termijn willen wij ook van de voetgangerszone gebruikmaken, en een multidisciplinair programma voor de bar uitwerken. Daarom vieren we onze tweede verjaardag ook bewust in het café.”

Palace merkt dat heel veel verschillende publieken in de stad samen kunnen worden gebracht rond film.

Horckmans: “Het is een dankbaar en democratisch medium dat makkelijk mensen verenigt. We hebben dan ook veel ingezet op events en beleving - inleidingen, q&a's, tentoonstellingen - met heel veel partners. Op educatief vlak met de Maisons de quartier, met Initiatief Buitenschoolse opvang (IBO), Jeugd in Brussel … maar ook business-to-business, en met de scholen.

In 2019 hebben we bijna 17.000 tickets verkocht aan leerlingen van zowel Franstalige als Nederlandstalige scholen. Ons project voor families Family Time, met koffiekoeken vooraf en een atelier achteraf, is echt mooi om te zien met die mengelmoes van talen. Zo brengen we de gemeenschappen samen en halen we naast het reguliere publiek elke keer nieuw volk binnen dat later terugkomt.

Dat was ook het uitgangspunt van Palace. We wisten dat er nog plaats was voor extra schermen in de stad. De ervaring van pop-upcinema Kinograph bewijst zelfs dat er ook op verschillende andere plekken in het gewest nog plaats is voor film en schermen.”

Groeimarge en uitdagingen zitten voor Palace nog in de zomerse concurrentie met voetbaltoernooien en volle terrasjes en de verdere kruisbestuiving tussen de Vlaamse en Franstalige filmindustrie.

Galeries: films die je nergens anders ziet

Bij cinema Galeries in de Koninginnegalerij zitten de cijfers nu al voor het derde opeenvolgende jaar in een stijgende lijn. Zij hebben dus blijkbaar geen last van het succes van Palace, en directeur Frédéric Cornet is sowieso niet bang voor concurrentie. “Het gaat gewoon goed in het centrum van Brussel. Dat geven ook de stijgende cijfers van UGC De Brouckère aan (Cinema Galeries is verbonden aan de UGC-groep, red.).

De komst van Palace heeft voor ons wel de toegang verminderd tot bepaalde films, maar daardoor hebben we de ruimte gekregen om het cinema-­aanbod nog te diversifiëren, en films te tonen die anders niet in België zouden te zien zijn. Ik denk dan aan Synonymes, M, La Flor, Donnie Darko, Talking about trees, of David Lynch: The Art Life. Daar zitten dus ook documentaires bij. Wij hebben weinig en kleine zalen, maar daardoor is de lijn van ons programma des te duidelijker, en eigenlijk met dat van geen enkele andere cinema te vergelijken. Dat is belangrijk voor de diversiteit in het aanbod.”

Cornet pleit zelfs voor een nog meer fijnmazige filmcultuur, ook buiten het centrum. “Ik zou graag nog meer wijkcinema's de deuren zien openen, zoals Kinograph, dat we als initiatief mee willen valoriseren. Als die een vertoning doen op een bepaalde locatie, dan is die vaak uitverkocht. Elke cinema is van belang voor de verfijning van het aanbod voor het cinefiele Brusselse publiek, en voor de hele sector: distributeurs, producenten, filmliefhebbers en exploitanten varen er allemaal wel bij.”

Aventure: elke dag iets speciaals

Ook Jérôme Branders van Aventure - Kleerkopersstraat 15, 1000 Brussel - toont zich zeer tevreden over de evolutie van de sector en van zijn cinema. “Wij noteren een constante toename van het aantal bezoekers sinds onze opening tien jaar geleden.” Gevraagd naar de belangrijkste troef van Aventure, noemt Branders het persoonlijke en warme welkom.

“Wij zijn nog een klassieke bioscoop op menselijke schaal, met een warmte die alleen te vergelijken is met die van je huiskamer of van het café, weg van de koude en zielloze gangen van de multiplexen. Een ander handelsmerk zijn onze activiteiten. We proberen elke dag iets evenementieels te doen, zoals de bioscoopclub, premières in aanwezigheid van het filmteam, masterclasses voor studenten …”

Maar ook voor Aventure is de kwaliteit van het filmaanbod natuurlijk belangrijk. “Joker was ons grootste succes, maar in onze top tien qua bezoekersaantallen zitten ook kleine goudklompjes zoals de documentaire Mon nom est clitoris (over vrouwelijke seksualiteit, red.) of Free solo (over de Amerikaanse rotsbeklimmer Alex Honnold, red.). Dat zijn films met toegevoegde waarde waarmee je veel kan doen in debatten of met het verenigingsleven.

Wat de concurrentie van Cinema Palace betreft, houdt Branders trouwens nog een slag om de arm. “Palace zal misschien nog groeien, en de nadelen die we wel al voelen, situeren zich op het vlak van de schoolvoorstellingen en de belangrijke Belgische films.

Ons beperkte personeel moet die schoolvoorstellingen regelen tussen twee projecties en het serveren van de koffie door. En de Belgische films voor het grote publiek gaan ook makkelijker naar de grotere bioscopen. Gelukkig went ons publiek aan kleinere producties en documentaires. Het is misschien grappig om te vermelden dat we films uitzenden van het productieatelier Dérives, opgericht door de gebroeders Dardenne, die toch mee het gezicht zijn van Palace.”

Vendôme: een lange traditie

Vendôme - Waversesteenweg 18, 1050 Elsene - wil de exacte cijfers niet geven, maar die liggen in 2019 in de buurt van de 150.000 en ook zij noteerden in 2019 een stijging van bijna 20.000 toeschouwers ten opzichte van 2018. Directrice Peggy Fol zegt dan ook geen veranderingen te hebben gevoeld door de komst van Palace op het gebied van toeschouwersaantallen.

“De boven- en de benedenstad blijven wat dat betreft toch gescheiden werelden. De cinema's in het centrum kunnen min of meer hetzelfde doen als wij, dat heeft weinig invloed. We kennen elkaar en we spreken ook onderling over de films die we goed en niet goed vinden. Daarna doet ieder van de programmatoren daar zijn ding mee. Soms is er weleens overleg om dezelfde film bijvoorbeeld op andere uren te programmeren.”

Het succes van Vendôme is volgens Fol gebouwd op het vertrouwen dat de cinema in zijn 65-jarig bestaan heeft opgebouwd bij toeschouwers die de cinema al jarenlang volgen. “Daarnaast zijn ook wij afhankelijk van de kwaliteit van het filmjaar. Titels als Joker, Pain, Parasite, Glory en Greenbook waren voor ons de topfilms. En we zetten ook meer in op schoolvoorstellingen, matinees, festivals en debatten.” De moeilijkheid voor Vendôme is de harde concurrentie van UGC Toison d'Or bij het binnenhalen van de arthousefilms.

“Als één van de enige van de multiplexen zetten zij net zo goed in op commerciële films als op de grote arthousefilms. Soms kunnen we de titels die zij willen ook binnenhalen omdat we een goede relatie hebben met de distributeurs, maar soms ook niet omdat UGC met zijn netwerk van zalen natuurlijk een groter gewicht in de schaal kan werpen.”

TWEE JAAR PALACE 29/02, Concerts & dj-sets curated by FiftyFifty Session in Bar Palace. Alle films voor 7 euro per ticket. Palace-abonnementen te winnen cinema-palace.be