The Keepers: hoe Brusselse vrouwen de hiphopgeschiedenis herschrijven

Vorige maand bestormde de Amerikaanse hiphopartieste Akua Naru het internet met The Keepers, een internationaal collectief van zwarte vrouwen met een missie: de rol van vrouwen in de hiphopcultuur belichten. BRUZZ ging in gesprek met vier van die Brusselse ‘poortwachters’. “Als vrouwen, en zeker als zwarte vrouwen, worden wij altijd een beetje uit de geschiedenis gewist,” zegt regisseuse Malkia Mutiri (Ata Ndele), die geen twee keer hoefde na te denken om de spreekbuis te worden van de Belgische afdeling van The Keepers.

Ook al is tegenwoordig, volgens de cijfers van Spotify, hiphop de meest beluisterde muziek ter wereld, vrouwelijke artiesten – op Lauryn Hill na – hebben niet evenveel volgers als hun mannelijke evenknieën. En in België? Malkia Mutiri: “Hier wordt pas gepraat over hiphopartiesten als ze al succes hebben, en vervolgens verdwijnt de aandacht weer. Mannelijke artiesten krijgen in het algemeen veel meer ruimte. Ook zwarte artiesten, of die met Maghrebijnse roots, worden weggevlakt. Witte rappers hebben meer succes omdat ze de mainstream vertegenwoordigen. Seksisme en racisme zijn aanwezig in alle geledingen van de maatschappij, ook in de hiphop.”

Om die tendens tegen te gaan, mikken The Keepers op safe spaces waarin jonge zwarte artiesten aangemoedigd worden om hun ambities waar te maken. Maar daar stopt het niet. Een online databank over vijftig jaar vrouwelijke hiphop (video’s, albums, bio’s, persartikels…), aangevuld met podcasts, moet deze artiesten uit de collectieve vergeetput houden. Momenteel concentreren The Keepers zich op een internationale crowdfunding.

“In 2020 is het makkelijker dan ooit om mensen uit de hele wereld te verenigen,” zegt de r&b-zangeres Ikraaan (22). De Mechelse artieste, die studeert in Brussel, is gewonnen voor het idee van een digitaal platform. “Toen ik opgroeide, waren de dames van Destiny’s Child mijn rolmodellen. Ik zei tegen mezelf: ‘Jij bent zoals die meisjes.’” Ikraaan is voorstander van “een safe space om ervaringen te delen, een pijler voor zwarte vrouwen die hun debuut maken in de muziekwereld.”

“Ik heb er lang over gedaan om in te zien dat ik mijn plaats niet vond in het urban dansmilieu,” vertelt de Brusselse danseres en choreografe Massinda Zinga. De ragga-dancehalldanseres groeide aanvankelijk op in een milieu van witte mentors en leerlingen. “Naarmate ik mijn weg vond naar de Afrikaanse oorsprong van dancehall, vond ik stilaan mijn identiteit en ontdekte ik wat ik wilde doen met die cultuur.” Als reactie op de vermarkting van urban dans ontwikkelde Massinda Zinga een stijl die focust op gemeenschap en spiritualiteit.

De schrijfster en dichteres Joëlle Sambi, peetmoeder van het collectief L-SLAM, organiseert al jaren slamworkshops voor vrouwen. Tijdens die sessies worden deelneemsters aangemoedigd om zich vrij te uiten en zich te tonen. “Het is noodzakelijk dat er plaatsen zijn waar we kunnen praten, dingen in vraag kunnen stellen, en vooral waar we op ons gemak zijn en ons niet gebruikt voelen,” zegt Sambi over het belang van een Brusselse plek voor hiphopcultuur.

“Maar ik geloof niet dat het allemaal vanzelf zal komen voor onze culturen – zwart, gediscrimineerd, queer, lesbienne of trans – als we alleen maar in de oppositie blijven zitten. We kunnen hiphopartiest zijn, het systeem bekritiseren en underground zijn, maar tegelijk aan tafel schuiven bij zij die zogezegd beslissen wat kunst is en wat niet. We kunnen aan die tafel gaan zitten of niet, en dan nog, op onze eigen manier zorgen voor een paradigmaverschuiving.”

THE KEEPERS

IKRAAAN 30/9, 20.00, Beursschouwburg