Artists in residence: Lewis Caroll in Oxford

Ik heb een zestal maanden van mijn leven als Erasmusstudent in Oxford doorgebracht, en ik ben er nog altijd verwonderd over hoe weinig deze stad ten noordoosten van Londen mij is bijgebleven. Oxford, althans het kleine historische centrum van de stad, lijkt een beetje op Brugge. De harmonieuze kern van historische gebouwen is goed gepreserveerd, en de vele groene perkjes en grasvelden blijven netjes aangeharkt.

Oxford heeft ook ontegensprekelijk charme. We hadden het al over het groene gras. Als je op zondag een wandelingetje maakt, zie je daar geen voetballertjes op spelen, maar cricketspelers in hun kraakwitte uitrustingen. Tussen het groen kan je ook aan ‘punting’ doen: op Venetiaanse wijze een bootje voortduwen op de zijriviertjes van de Thames. De rivier die in Londen volwassen wordt, ligt in Oxford inderdaad nog in een kinderbedje. Of je kan natuurlijk wandelen langs de vele schilderachtige colleges die samen de beroemde universiteit van de stad uitmaken. Je zal dan merken dat er inderdaad nog niet zo heel veel veranderd kan zijn sinds Lewis Carroll tussen 1865 en 1872 zijn tweeluik Alice in Wonderland en Alice achter de spiegel publiceerde.

Lewis Carroll is het pseudoniem van Charles Dodgson, een wiskundige die in Oxford studeerde en lesgaf aan Christ Church College. De verhalen voor Alice in Wonderland waren geïnspireerd door Alice Liddell en haar zussen Lorina en Edith – de kinderen van Carrolls collega, decaan Henry Liddell.

Het werk van Carroll zit vol met raadseltjes, letterkundige hoogstandjes, en verwijzingen naar de dagelijkse werkelijkheid van de schrijver en het meisje dat voor Alice model stond. Daarom geven de twee kinderboeken nog altijd aanleiding tot doorgedreven tekstanalyse, speculaties omtrent de oorsprong van sommige passages, en theorieën over de biografie van de auteur. Zo hoorde ik verleden week op de radio nog een gesprek over het Alice in Wonderland-syndroom: een syndroom dat samenhangt met migraine, en ervoor zorgt dat de patiënten hun omgeving plots sterk verkleind of sterk uitvergroot waarnemen. Aangezien Alice in het boek hetzelfde overkomt, en van Carroll bekend is dat hij aan migraine leed, vermoedt men dat hij ook aan dit zeldzame syndroom geleden heeft. Ook wie in Oxford een Alice in Wonderland-rondleiding volgt, krijgt een heel overzicht van bewezen, dan wel speculatieve inspiratiebronnen voor de avonturen van Alice.

Zo zou een deur in de refter van Christ Church College model gestaan hebben voor het konijnenhol waar Alice aan het begin van Alice in Wonderland in valt. Achter de deur zit namelijk een wenteltrap die naar beneden leidt. In de grote hal van Christ Church, die ook als locatie diende voor de Harry Potter-films, hangt nu in ieder geval ook een groot glasraam met portretten van Lewis Carroll en Alice Liddell. Elders in Oxford is ook nog Alice’s Shop te vinden. Vandaag is die winkel volgestouwd met mooie spulletjes die te maken hebben met Alice. Vroeger was het naar verluidt de snoepwinkel waar Alice Liddell vaak kwam en die in Achter de spiegel terugkeert als the Old Sheep Shop. In het Oxford Museum is ook het zakhorloge te zien dat het Wit Konijn er in Alice in Wonderland niet van kan weerhouden altijd te laat te komen.

Maar aanbevelenswaard is vooral het meer dan honderdvijftig jaar oude Museum of Natural History, waar je kan kennismaken met de dodo. De dodo was een vogelsoort die leefde op het eiland Mauritius, die niet kon vliegen, en tachtig jaar na de ontdekking ervan in 1598, al was uitgestorven. Het museum beschikt over een gemummificeerd hoofd en poot van een dodo die een belangrijke rol hebben gespeeld in het wetenschappelijk onderzoek naar de soort. In het museum hangt ook het schilderij van zo’n komische maar morsdode dodo. Het dateert van 1651 en werd gemaakt door de Vlaams-Hollandse schilder Jan Savery. Het kan niet anders of Carroll, die in Alice in Wonderland een dodo opvoert, heeft dat schilderij gezien. Volgens sommigen identificeerde Carroll zich zelfs met het dier, omdat hij (behalve een migrainepatiënt) ook een stotteraar was, en het bij het uitspreken van zijn naam dus vaak over Do-Dodgson moet hebben gehad.