De strip als publireportage

Je zou denken dat Suske en Wiske in die honderden avonturen die ze al hebben meegemaakt al talloze wereldsteden bezocht hebben, maar eigenlijk valt dat tegen. Er was Antwerpen natuurlijk, Amsterdam, Brussel, en nog wat andere steden, maar voor de rest is het bilan vrij mager. Wel hebben onze vrienden ooit een straffe wereldreis gemaakt in het spoor van hun schepper.

Het is natuurlijk arbeidsintensief om steden als decor te gebruiken in strips, dat zal er wel mee te maken hebben. Ten tweede was er die Teletijdmachine: waarom zich nog louter ruimtelijk verplaatsen als je ook door de tijd kan reizen? Zo kwamen Sus en Wis in de tijd van Willy Vandersteen veel vaker in rurale, pre-stedelijke gebieden terecht, waar zij als oer-Vlamingen wellicht ook het best gedijden.

Toch was Vandersteen zelf een reiziger in het diepst van zijn gedachten. Dat is wellicht het best van al te zien in het album De Gouden Cirkel, nummer 118 in de rij. De Gouden Cirkel, een soort stipversie van Reis om de wereld in tachtig dagen, heeft een eenvoudig en toch ook weer beladen scenario. Aan de rode draad in het verhaal hangt het leven van professor Barabas, die bij de ontwikkeling van zijn methode om radioactieve straling te neutraliseren zelf radioactief is geworden. Alleen met de capsules die hij tijdens een wetenschappelijk congres aan zijn collega’s in het Verre Oosten heeft uitgedeeld, kan hij nog gered worden. In de jacht op die verspreid geraakte capsules stappen Suske, Wiske, Lambik, Jerom en Sidonia op een gestroomlijnde Lockheed Constellation van KLM, waarmee ze respectievelijk in Keflavik in IJsland, Alaska, Tokyo, Manilla, Hong Kong, Bangkok, Calcutta, Benares en Cairo belanden.

Op een gegeven moment zijn ze plots ook in Aberdeen, maar dat blijkt niet de Schotse havenstad, maar een historisch en toeristisch havendistrict in Hong Kong te zijn. Van al die steden en hun hinterland zijn letterlijk en figuurlijk wat postkaarten te zien. Je vangt een glimp op van de toen pas voltooide Tokyo Tower en de piramides van Gizeh terwijl Vandersteen ook van de gelegenheid gebruik maakt om te tonen hoe sumo-worstelaars en heilige koeien eruitzien. Ondertussen groeit er ook nog een geranium op het hoofd van de bestraald geraakte Lambik en een margriet op het hoofd van Wiske. Waardoor je je afvraagt wat Vandersteen bezielde.

Wel, er was iets. Vandersteen bezondigde zich met De Gulden Cirkel eigenlijk aan een publireportage. Voor wie zich al eens heeft afgevraagd waarom er in Sus en Wis al eens met de KLM wordt gevlogen in plaats van met Sabena: dat is je reinste product placement. Niet weg te zappen en dus zijn tijd ver vooruit. In 1959 kreeg de krantengroep waar De Standaard en Het Nieuwsblad toe behoorden van KLM namelijk een reis aangeboden naar het Verre Oosten. De vlucht in de Constellation vertrok vanuit Amsterdam, legde exact hetzelfde traject af als Sus en Wis, en heette ook De Gulden Cirkel.

De kranten besloten twee artiesten de reis te laten maken. De Antwerpse journaliste en schrijfster Maria Rosseels, bekend van onder meer Dood van een Non, en Willy Vandersteen. Een aantal weken lang deden Rosseels en Vandersteen in de krant verslag van hun reis met teksten en tekeningen. Rosseels bundelde die later in het boek Oosters cocktail. Vandersteen, die voor deze reis zelfs de afwerking van het eerste Rode Ridder-album Het gebroken zwaard aan zijn medewerkers had overgelaten, gebruikte zijn schetsen uiteindelijk ook nog in De Sissende Sampan en De wilde weldoener. Maar De Gouden Cirkel lag het dichtst bij het reisverslag. Onderaan pagina 47 portretteert Vandersteen trouwens zichzelf als ‘dwaze toerist’ op een Indische olifant.