'Frankenstein': met het allergrootste respect voor de traditie

Doordat Frankenstein in 2016 uitgesteld werd, is de tweehonderdste verjaardag van Mary Shelley’s roman ondertussen voorbij. Maar dat betekent niet dat componist Mark Grey en regisseur Àlex Ollé de roman dan maar naast zich neer gelegd hebben. Integendeel, het verhaal van ’s werelds bekendste monster bleef in De Munt trouw aan de bron. Eindelijk weer sciencefiction, en geen goedkope Hollywoodhorror. Al zal de opera nu ook niet meteen een nieuwe 2001: A Space Odyssey worden.

Het allereerste wat je hoort in Frankenstein is een golf van witte ruis die de hele zaal overspoelt. Je voelt meteen dat componist Mark Grey z’n sporen oorspronkelijk als sound engineer verdiend heeft. Op het podium verschijnt een tekst in een Alien-achtig lettertype en het decor ademt futurisme. Zet je schrap voor een hyperhedendaagse opera... of niet?

In zekere zin is Frankenstein dat wel. Je voelt aan de – met elektronica doorweven - orkestratie, de bevreemdende vleeskleurige badmutsen van de kaalhoofdige personages en de flashy neonkleuren in de scène dat dit een werk uit de 21ste eeuw is. Maar Frankenstein gaat daarnaast wel met het allergrootste respect om met de traditie. Of dat nu de conventionele kostumering, Grey’s inbedding in de operamuziekgeschiedenis of de adoratie voor de tekst van Mary Shelley is.

Vooral dat laatste is erg opvallend, want net door zo dicht bij de tweehonderd jaar oude brontekst te blijven, raakt Frankenstein heel wat actuele thema’s aan. Er is de genderfluïditeit van het monster, dat in een hoge tenorstem zingt en natuurlijk ook de ethische bezwaren bij wetenschappelijke vooruitgang. Of moeten we u nog eens herinneren aan de Chinese CRISPR-knipper? Ondertussen doen Ollé en Grey er door hun futuristische poolsetting nog een schepje bovenop met wat kritiek op de nucleaire wapenwedloop en de klimaatproblematiek.

Maar trouw blijven aan de brontekst betekent ook dat er niet al te diep op die brandende thema’s ingegaan wordt. Shelley’s Modern Prometheus blijft vooral een psychologische gothic novel over de verstoteling die het schepsel is, en het duurt redelijk lang voor Frankenstein je mee krijgt in dat verhaal.

Vooral in de eerste acte worden er vreemde tijdsprongen gemaakt. Je moet al redelijk vertrouwd zijn met de originele roman om de flashbacks te kunnen volgen. De schokkerige videofragmenten die de geacteerde delen verbinden, werken de continuïteit van het verhaal vooral tegen. Gelukkig bleven die dan ook uit na de pauze. Er kwamen vooral heel wat minder nevenpersonages op de planken en daardoor konden uitblinkers Scott Hendricks (Frankenstein), Topi Lethipuu (Monster), en Eleonore Marguerre (Elizabeth) meer schitteren in Grey’s aartsmoeilijke zanglijnen.

Frankenstein is misschien niet de radicaal vernieuwende wereldcreatie die je verwacht van een geluidstechnicus als Grey en een straattheatermaker als Ollé. Maar het is wel een frisse toevoeging aan het repertoire door z’n eerbied voor de muziekgeschiedenis en vooral voor de literaire klassieker. Da’s toch net wat je wil als (verlaat) verjaardagscadeau?

Frankenstein, gezien op 8 maart 2019 in De Munt