Boswachters klagen verbod op dienstwapen aan: 'We kunnen onze taken zo niet uitvoeren'

De Brusselse boswachters dienen klacht in omdat ze geen dienstwapen meer mogen dragen, terwijl ze dat volgens hen nodig hebben om hun politionele taken naar behoren uit te voeren. De boswachters komen soms in potentieel gevaarlijke situaties terecht, zeggen ze. Een recent ministerieel besluit van minister voor Leefmilieu Alain Maron (Ecolo) volgt die redenering niet en verbiedt vuurwapendracht bij boswachters.

Boswachters mogen al sinds 2010 geen vuurwapens dragen door een gebrek aan regelgeving daarrond. “Met een ministerieel besluit bekrachtigen we nu de situatie die al jaren bestond”, verklaart Alain Maron via zijn woordvoerder Simon Vandamme. Maron doet dit op voorstel van Leefmilieu Brussel.

De minister verwijst naar Brussel Preventie & Veiligheid (BPV) dat zich in november 2020 al negatief had uitgesproken over vuurwapendracht bij boswachters, “onder meer omdat de kans op ongelukken reëel is, omdat een houder van een vuurwapen een doelwit kan worden van criminele bendes op zoek naar munitie en omdat een wapen burgers zou kunnen afschrikken”.

“Concreet zijn boswachters erkend als officieren van de gerechtelijke politie en moeten ze tussenkomen in het geval van inbreuken die betrekking hebben op landbouwgronden, Natura 2000-gebieden, gewestelijke parken en bossen (bomenkap, lozen van gevaarlijke producten in een bos, …). De andere overtredingen behoren tot de bevoegdheid van de lokale of federale politie, ook als die gebeuren in een bosomgeving”, legt Vandamme uit. Dat de boswachters geen vuurwapens mogen dragen, “heeft hen in die dertien jaar niet verhinderd om hun functie uit te oefenen”, aldus de woordvoerder.

Klacht bij Securex

De zevenkoppige brigade van Leefmilieu Brussel ziet dat anders. Zij zegt een wapenuitrusting nodig te hebben om haar politionele taken goed en professioneel te kunnen uitvoeren. De boswachters dienen daarom collectief een klacht in bij HR-dienstverlener Securex, omdat ze vinden dat hun werkomstandigheden hierdoor verslechteren en wapendracht deel uitmaakt van hun statuut als officieren van de gerechtelijke politie.

“De argumenten die de minister aanhaalt zijn allemaal valabel, maar er moet werk gemaakt worden van een duidelijk kader waarbinnen we kunnen werken”, reageert een van de Brusselse boswachters anoniem bij onze redactie.

“Wij zijn als boswachter officier van de gerechtelijke politie, wat betekent dat we de wetgeving moeten handhaven. Als men wil dat we ons werk professioneel kunnen uitvoeren, moeten we daar ook de middelen en omkadering voor krijgen. Het ontbreken daarvan schept een gevoel van onbehagen.”

‘Kwetsbaar tegenover stropers’

Geen wapens, dat is bijvoorbeeld “problematisch als we een gewond dier op een ethische manier uit zijn lijden willen verlossen”, zegt de boswachter. “Een boswachter moet dat nu doen naar eigen goeddunken, al dan niet met een mes en zonder enige vorming. Dat kan volgens ons op een professionelere manier en daarvoor is een kader nodig dat momenteel ontbreekt.”

“Voor gewonde dieren kan er evengoed een dierenarts opgetrommeld worden”, reageerde minister Maron eerder al op dat argument in de commissie Leefmilieu. "Maar ook daar ontbreekt het kader," repliceren de boswachters. "Een dierenarts trommel je niet zomaar 24/7 op. We vragen een uitgewerkte en realistische procedure."

Maar er is ook het veiligheidsaspect. “Als we bijvoorbeeld ‘s nachts of bij valavond moeten uitrukken tegen stropers, zijn we heel kwetsbaar in een potentieel gevaarlijke situatie. Als men wil dat een boswachter ook milieu-inspectie doet en overtredingen, waaronder stroperij, kan vaststellen, opsporen en onderzoeken, dan kan je ons niet zomaar alleen met een verrekijker het bos insturen.”

“Als we in een conflictueuze situatie terechtkomen, doen we appel op de lokale politie. Zij genieten wel een permanente vorming en kunnen de risico’s dus veel beter inschatten dan wij”, klinkt het bij de boswachters. “Alleen is er niet altijd bereik in sommige delen van het bos. De politie bellen is dan geen optie." Bovendien is het volgens de boswachters soms lang wachten op een patrouille. Zij stellen daarom voor om toegang te krijgen tot ASTRID, het radionetwerk voor de hulp- en veiligheidsdiensten.

'Wapen mag geen taboe zijn'

De boswachters vragen ook om ook een betere vorming. “In het verleden volgden we al enkele vakken samen met de kandidaat-inspecteurs in de politieschool rond het opstellen van een pv of het afnemen van een verhoor. Maar we merken dat wanneer een nieuwe boswachter of bostoezichter wordt aangenomen, die geen gestandaardiseerde opleiding krijgt. Hij of zij moet de job 'on the field' leren en van ervaren collega’s die ooit eens een opleiding hebben gevolgd, maar er zou toch een standaard basisvorming moeten komen met regelmatig een opfrissing.”

“Bedoeling is om in een constructief overleg tot een oplossing te komen”, klinkt het bij de boswachters. In dat overleg zullen de boswachters vragen om hun politionele taken "te professionaliseren op het vlak van vorming, communicatie en handhaving." Daar hoort volgens hen ook een adequate uitrusting bij. "Het wapen kan daarbij geen taboe zijn. Indien Leefmilieu Brussel en minister Maron het beschermen van ons leefmilieu au sérieux nemen, dan moeten zij ook het handhavende personeel serieus nemen. Momenteel hebben we het gevoel op dit vlak stiefmoederlijk behandeld te worden, zonder dat met de praktische noden op het terrein rekening wordt gehouden."

Leefmilieu Brussel, de administratie waaronder de boswachters opereren, heeft de klacht nog niet kunnen inkijken, maar “we staan open voor dialoog en zullen in gesprek gaan met de boswachters om te luisteren naar hun besognes”, laat woordvoerster Judith Verbist weten.

Steun vanuit liberale hoek

Op federaal niveau vindt de kritiek van de boswachters op het voorstel van Maron alvast weerklank bij federaal parlementslid Philippe Pivin (MR). Voor de liberaal strookt het ministerieel besluit niet met de wens om de natuur beter te beschermen. “Het is contradictorisch om enerzijds de fauna en biodiversiteit beter te willen beschermen tegen bijvoorbeeld stroperij, maar de boswachters tegelijk de middelen te ontnemen om dit af te dwingen”, aldus Pivin in La Capitale.

Het Franstalige parlementslid stelt zich verder vragen bij het verschil in regelgeving dat door de maatregel van Maron ontstaat tussen de gewesten. In Vlaanderen en Wallonië dragen boswachters immers wel nog een wapen.

Pivin pleit ervoor het advies in te winnen van de federale politie of van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD). “Zij zijn daar beter voor geplaatst dan Leefmilieu Brussel of Brussel Preventie & Veiligheid”.