Een vijfde minder autoverkeer in de Vijfhoek door Good Move

Sinds de invoering van het nieuwe circulatieplan rijden er zeker 19 procent minder auto’s rond in de Vijfhoek dan ervoor. Het fietsverkeer groeide dan weer met een vijfde. Terwijl andere gemeenten struikelen over Good Move lijkt de invoering in Brussel-Stad daarmee een succes. Toch blijven er lokale knelpunten.

Toen het nieuwe mobiliteitsplan in de Vijfhoek werd ingevoerd, bleek dat de nieuwe regeling her en der ook tot méér verkeer leidde, denk maar aan de file die regelmatig opdook in de Dansaertstraat. Schepen van Mobiliteit Bart Dhondt (Groen) suste steevast door te zeggen dat een evaluatie ten vroegste mogelijk was na een half jaar. Deze donderdag was die termijn afgelopen, reden genoeg dus om naar de eerste cijfers te vragen.

In het algemeen suggereren die cijfers dat het circulatieplan in de Vijfhoek doet wat het belooft: er rijden beduidend minder auto’s rond, terwijl het aantal fietsers net stijgt.

De cijfers komen onder meer uit een manuele meting die de Stad liet uitvoeren op 26 oktober 2021 (voor de invoering van het plan) en op 8 november 2022 (erna). De telling vond plaats tijdens de ochtend- en avondspits op 45 kruispunten binnen de Vijfhoek en op nog eens 30 plekken op de Kleine Ring.

Onderstaande kaart toont de resultaten op de kruispunten binnen de Vijfhoek:

Op die Kleine Ring blijkt het totale aantal auto’s dat de Vijfhoek in- of uitrijdt gedaald met 16 procent. Achter dat algemene cijfer steken wel erg verschillende lokale situaties. Zo daalde het aantal voertuigen ter hoogte van de Pachecolaan zowat met de helft, terwijl er aan het Barricadenplein net ruim de helft auto’s bijkwamen.

Op andere plekken, zoals de Vlaamsepoort, blijft het totale aantal wagens dan weer nagenoeg gelijk. Alleen schuilt achter die stagnering een erg groot verschil tussen het autoverkeer dat de Vijfhoek er in- en uitrijdt. Het inkomende verkeer kromp drastisch, terwijl het uitgaande verkeer even fors groeide, met de bekende avondlijke filebeelden in de Dansaertstraat tot gevolg.

Binnen de Vijfhoek (zie kaart) is de daling nog opmerkelijker: er werden liefst 19,2 procent minder auto’s geteld dan voor de invoering van het plan. Ook hier zijn de verschillen per straat aanzienlijk.

Tijdens de telling werd ook het aantal fietsers geturfd. Dat bleek op een jaar tijd dan weer met een vijfde gegroeid.

Wellicht zijn de cijfers ondertussen nog meer uitgesproken. De telling dateert immers al van november. “Veel mensen hebben hun mobiliteitsgedrag aangepast en die beweging is nog steeds bezig,” analyseert schepen Dhondt.

Een vaak gehoord argument tegen het circulatieplan luidt dat de Stad het autoverkeer naar de al verzadigde Kleine Ring duwt en zo voor een volledig Brussels verkeersinfarct zorgt. Cijfers van gps-aanbieders waarover de Stad beschikt, tonen echter een ander beeld. In januari 2023 duurde het exact één uur om de hele Kleine Ring af te rijden tijdens de piek van de spits. Dat is vijf minuten sneller dan voor corona en amper trager dan in de lente van 2021.

“Het toont dat het verdampingsprincipe wel degelijk werkt,” vindt Dhondt. “Heel wat mensen hebben gewoon een andere mobiliteitskeuze gemaakt en zijn bijvoorbeeld op de fiets of het openbaar vervoer overgestapt. Het circulatieplan draagt zo bij tot het uiteindelijke doel: een aangenamere stad voor iedereen.”

De voorlopige balans van het nieuwe circulatieplan in de Vijfhoek is best opmerkelijk. In gemeenten als Anderlecht, Jette (en deels ook Schaarbeek) krabbelde het bestuur immers terug toen er protest opstak. In Brussel-Stad bleef het plan wel overeind. “Dat heeft veel te maken met onze voorbereiding,” denkt Dhondt. “We hebben veel tijd genomen om het plan zelf te bedenken en nog meer tijd om er ook het plan van de hele meerderheid van te maken en niet enkel van de groenen. Dat heeft geloond, want iedereen is er ook achter blijven staan.”

Ook de snelle reactie van het bestuur was volgens Dhondt een troef. “Als mensen mij of mijn collega’s op een probleem aanspraken, hebben we dat ook telkens ernstig genomen en bekeken of we iets konden aanpassen zonder de filosofie van het plan in het gedrang te brengen. Zowel de coalitiepartners als de bevolking hebben dat gemerkt.”

De hele Vijfhoek doorkruisen

Toch blijven er ook problemen. In verschillende straten lijkt het verkeer vandaag nog steeds omvangrijker dan voor de invoering van het plan. Met name de Pacheco- en Berlaimontlaan en de nabijgelegen Zandstraat is dat het geval. In de Anneessenswijk knelt het dan weer geregeld in de Loof- en Gierstraat. Ook de Locquenghienstraat blijkt een knoop. En de Dansaertstraat mag dan niet meer auto’s slikken, de toename van het uitgaande verkeer zorgt wel voor frustrerende files. Een geregelde blik op verkeerssites en navraag in de buurt leert wel dat de files minder frequent zijn dan in de beginfase van het plan.

“De Dansaertstraat moet op termijn een fietsstraat worden, we zijn dus nog lang niet tevreden met de huidige situatie,” zegt Dhondt, die erop wijst dat de telling van november plaatsvond terwijl er nog overdag werd gewerkt aan Troon. “Het lijkt misschien vreemd, maar we zagen dat mensen de hele Vijfhoek doorkruisten om die werken te vermijden. Sinds die werken enkel ’s nachts zijn, is het al wat rustiger in de Dansaertstraat. In elk geval is het werk nog niet af. We blijven zoeken naar oplossingen voor straten waar er een probleem is.”