Artists in Residence: Noordkaap in Leuven

We vernoemden Leuven al een paar keer in de marge van deze reeks, maar de provinciestad verdient ook eens een keer de volle aandacht. Het probleem is alleen dat er over Leuven zo weinig te vertellen valt. Leuven is eigenlijk in geen enkele kunstdiscipline een populaire topos.

Opgesloten binnen de vicieuze cirkel van haar ring, is de stad ook gewoon te klein om haar grootsheid echt te kunnen tonen. De kerk, het stadhuis, het station en de schouwburg staan er netjes opgekuist bij, de straten ademen relatieve rust dankzij een doortastend mobiliteitsbeleid, en de middenstand regeert in samenspraak met een burgemeester die ondertussen zelfs zijn eigen karikatuur heeft overleefd. Als artiest kan je daar niets mee.

Het enige wat Leuven onderscheidt van een artificieel beleveniscomplex zoals dat er met Uplace zit aan te komen, is de aanwezigheid van de universiteit en haar meer dan dertigduizend studenten. Dat had Stijn Meuris goed opgemerkt toen hij met Noordkaap het uitstekende nummer Druk in Leuven maakte, een nummer dat op zeer accurate wijze een gevoel vertolkt dat bij Leuven hoort.

Druk in Leuven was het openingsnummer van Noordkaaps succesalbum Gigant uit 1994. Een geschikt openingsnummer, dat niet na vijf seconden al voor de eerste keer het refrein laat horen, maar met een kalme doch urgente intro zijn tijd neemt om via een lang in zichzelf gekeerd parlando (“ik ben weer eenzaam in Leuven / ik vraag me af, wat doe ik hier?”) uit te monden in een geloofwaardige schreeuw om aandacht – een onderdeel van de zangkunst dat multitalent Meuris als geen ander beheerst.

Hoewel het bemoederende stadsbestuur en de sowieso al flink bemoederde studenten de laatste tijd naar verluidt hun best doen om de scherpe kantjes van het studentenleven af te halen, heeft de massale aanwezigheid van jong volk binnen de Leuvense stadsmuren (“ze lachen, lopen en ze geuren / ze weten waar studeren om draait”) onvermijdelijk een invloed op het gemoed van de occasionele bezoeker. Zeker wie er vroeger nog zelf gestudeerd heeft, wordt, als hij er zoveel jaar later nog eens passeert, met de harde waarheid geconfronteerd dat het onbezorgde, compleet op zichzelf teruggetrokken, liederlijke studentenleven niet meer voor hem of haar is weggelegd. Op die frustratie om wat nooit meer terugkomt, drijft het nummer van Noordkaap. Een mens is nergens eenzamer dan als buitenstaander temidden van een gezellige drukte, en nooit ouder dan als vertegenwoordiger van een generatie die zijn tijd heeft gehad en uitgesloten blijft van nieuwe beleuvenissen. Op dat moment wordt zelfs de aanblik van ‘duizend gestalde fietsen’ moeilijk te verdragen. Dat heeft Meuris allemaal goed gezien. De enige verzen waarin hij zich wat inbeeldt zijn die waarin hij ‘vanuit de ramen, vanuit de deuren’ meent te worden bekeken ‘als een opgejaagd dier’. Want zelfs die eer valt iemand met een vervallen studentenkaart in Leuven niet te beurt.

Kleine speelplaats
Misschien nog even opmerken dat ook De Mens al eens een nummer maakte over een Vlaamse stad, en dat En in Gent eigenlijk in dezelfde lijn ligt als Druk in Leuven. In Gent valt dan wel meer te beleven, maar ook Frank Vander Linden loert in zijn tekst naar de zonden van de studentenstad. Ondanks een helder aforisme als “Vrouwen willen praten en eten / Mannen verkiezen de korte pijn”, geeft die tekst niet al zijn geheimen prijs. Wel weten we dat de verteller met een fiets van een meisje op ‘een kleine speelplaats’ belandt, maar het wordt niet duidelijk of hij daar meer succes boekt dan Meuris.