Artists in residence: Psy in Seoul en in Sint-Pieters-Woluwe

Weinig luisteren naar de radio heeft zo zijn voordelen. Zo kon het gebeuren dat ik pas hopeloos laat informeerde naar de oorsprong van het dansje met de rare handbewegingen dat hoorde bij het vrolijke nummer ‘Gangnam Style’. Het nummer van de Koreaanse rapper Psy uit 2012, met de meest bekeken video op YouTube ooit, was toen al een paar maanden over zijn hoogtepunt heen.

Zelfs president Obama en de moegedanste kleuters op de dichtstbijzijnde basisschool vonden er toen al niets meer aan. Het bezorgde mij het geruststellende gevoel dat het vandaag de dag blijkbaar toch nog mogelijk is om wereldwijde irritante hypes compleet aan je voorbij te laten gaan. Maar twee jaar na datum wil ik er toch nog eens op terugkomen, al was het maar omdat deze rubriek af en toe ook over een stad moet gaan die niet tot de Westerse beschaving behoort.

Psy is dus een populaire Koreaanse artiest, en een exponent van de K-Pop, de nogal diverse, in oorsprong Zuid-Koreaanse subcultuur, die de jeugd in grote delen van het Aziatische continent in zijn greep heeft. En Gangnam is een district van de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul. Er wonen meer dan 500.000 mensen op 40 vierkante kilometer, en het district maakte de afgelopen decennia een evolutie door tot één van de hipste buurten van Azië. Veel slimme studenten en ambitieuze buitenlanders zijn er komen wonen. Het is daarom dat Psy er een liedje over maakte dat gaat over mensen die zichzelf de hippe levensstijl van het Gangnam district toeschrijven, terwijl het alleen maar wannabe’s zijn. Fijn weetje: tot die wannabe’s behoren zeker niet de oudgedienden van het gemeentebestuur van de Brusselse gemeente Sint-Pieters-Woluwe. Die gemeente is namelijk al sinds de jaren 1970 ‘gejumeleerd’ met Gangnam: een gevolg van de Koreaanse oorlog (1950-53), waarin ook Belgische soldaten in de VN-macht aan de zijde van het zuiden vochten. Sinds 1966 staat er in de gemeente een monument voor de Belgische oudstrijders en sinds 1876 zijn Woluwe en Gangnam officieel tweelingsteden.

Maar toch nog iets over die hippe levenstijl in Seoul. In Zuid-Korea zijn de grenzen aan de hipheid van een levenstijl namelijk nogal evident. Dat illustreert het pijnlijke incident dat zich op 3 september voordeed in de buurt van Seoul, toen twee jonge leden van de populaire K-Pop meidengroep Ladies’ Code om het leven kwamen op de snelweg. Ze waren op de terugweg naar de hoofdstad Seoul toen een wiel van hun busje afbrak en de bestuurder de controle over het stuur verloor.

Concurrentiestrijd
Op het internet kan je al complottheorieën lezen van fantasten die de dood van de twee toeschrijven aan de Illuminati, een vage orde met wortels tot in de zestiende eeuw die in verschillende complottheorieën opduiken. De hopeloze bewijsvoering van de complotdenkers is gebaseerd op de laatste clip van Ladies’ Code bij het nummer Kiss Kiss, die inderdaad vol symboliek over de dood zit. Maar de dood van de twee popsterretjes heeft ook nog aanleiding gegeven tot andere debatten, waarvan dat over verkeersveiligheid en het dragen van gordels niet eens de belangrijkste is. Kritische stemmen zien in het ongeval een nieuw bewijs van de meedogenloze concurrentiestrijd in de Koreaanse samenleving. Ook de kleurrijke K-Pop scène heeft immers die donkere keerzijde. Net als andere industrieën en een groot deel van het maatschappelijk bestel in Korea en Seoul, legt ze al te veel beslag op het uithoudingsvermogen en het geestelijk en fysiek welzijn van de mensen die erin proberen mee te draaien. Ook om die reden kan je je dus de vraag stellen of de Gangnam-stijl wel het imiteren waard is.