Laptopia: Metrolijn 6

Elke week scant Michaël Bellon met zijn laptop een plek in Brussel die tot de verbeelding spreekt, en geeft hij aan wat er eventueel nog aan kan verbeteren. Deze week is metrolijn 6 aan de beurt.

MAANDAG 5 OKTOBER, 14 UUR

Tijd voor een lofzang op de oranje oldtimer van de ondergrondse. De oudste metrostellen van de MIVB vieren over een paar maanden al hun veertigste verjaardag, maar draaien nog altijd hun rondjes op wat tegenwoordig lijn 6 heet. De metro is de bedrijfswagen van de armen, en waar de echte bedrijfswagens meestal al na twee, drie jaar vervangen worden, karren de gammele gamellen van onze openbaar vervoersmaatschappij onverdroten verder door tijd en ruimte.

Het is wel spijtig dat de oorspronkelijke oranje stoeltjes ondertussen allemaal vervangen zijn door zo onhip mogelijke zitjes in beige en geel. We beseffen namelijk te weinig hoezeer die elektrische treintjes met hun anaërodynamische, kubistische oranje snuit mee ons beeld van Brussel bepalen. Op de dag dat ook zij vervangen worden door de nieuwe metrostellen, die in alle opzichten op een voorspelbare manier comfortabeler zijn, zit ik voorwaar niet te wachten.

De ongemakken neem ik er graag bij. Het soms stoffige, soms plakkerige rubberen noppenkleed waarmee de vloer is bedekt, de zweterige staven om aan te paaldansen wanneer het even te snel gaat of wanneer je alle houvast en evenwicht dreigt te verliezen, de droevige reclame voor uitzichtloze studierichtingen en beroepsopleidingen in avond- en hogescholen waarvan je het bestaan niet vermoedde, de vetvingers en de gekraste graffiti op de ruiten (die nooit openstaan als het stinkt en altijd openstaan als het te koud is), de verscheurde edities van de Metrokrant op de grond, de spectaculaire noodstoppen in donkere tunnels, de foutieve aankondigingen van de aankomende haltes, en vooral: de schrille toon en de intimiderende dreun waarmee de deuren dichtknallen als de chauffeur het welletjes vindt en weer wil vertrekken. Die dramatische dreun geeft hetzelfde signaal als het valluik van de gemiddelde middeleeuwse kerker: je zou eigenlijk niet verwonderd moeten zijn als je hier nooit meer uitkomt - ook al is dat in het geval van de metrostellen totnogtoe altijd weer meegevallen.

Bovenop de minpunten van het vintage metrostel komen dan ook nog de ondergrondse ongemakken die niet aan het type rijtuig gerelateerd zijn: de eeuwige werken aan de stations, het gebrek aan vergezicht als je uit het raam kijkt, het onbestaande respect van de instappers ten aanzien van de uitstappers, het eindeloze tobben over de vraag waarom station Simonis zo nodig moest worden ontdubbeld en herbenoemd tot Leopold en Elisabeth, of over de vraag waarom je bij sommige poortjes wel je Mobib-kaart nodig hebt om buiten te geraken en bij anderen niet.

Nochtans doet de MIVB altijd met enige jaren vertraging zijn best. Naar verluidt zijn de oude klapdeuren nu uitgerust met sensoren die moeten voorkomen dat er nog mensen tussen worden vermalen, en ik heb gemerkt dat men ons nu ook waarschuwt voor het gapende gat tussen schip en wal. Ook al heb je, voor wat in het Engels gevat klinkt als ‘mind the gap’, in het Frans wat meer woorden nodig: ‘Faits attention à l’espace entre le metro et le quai’.

Ik geniet dus nog altijd van de bruuske stops in de artistieke stations die je in één oogopslag herkent. Mijn favoriete halte is Pannenhuis (spreek uit op zijn Frans), dat geen kunstwerk herbergt, maar door zijn vormgeving een kunstwerk is op zich. De cilindervormige sculpturen en lichtschachten, de stalen zitmeubels en de oranje tegeltjes flitsen je helemaal terug naar de seventies (terwijl het station uit 1982 dateert!). Ik observeer ook nog altijd graag de voorspelbare volgorde waarin reizigers de lege stoelen innemen. Tot er uiteindelijk toch onvermijdelijk iemand met overgewicht het zitje naast je plus de helft van je eigen zitje komt innemen. Het gebrek aan interactie in een metrostel is op een schattige manier menselijk. En het is ook altijd fijn om te zien dat er nog mensen voorkomen die al eens een boek lezen.

WAT KUNNEN WE DAAR NOG AAN VERBETEREN? Misschien moet MIVB een bewustwordingscampagne opzetten om de reizigers erop te wijzen dat zij dankzij die oude stellen eigenlijk in het verleden kunnen rondrijden. Zoals een hoop mensen vandaag vol nostalgie terugdenkt aan de gele of de chocolatten tram, zo zal binnen twintig jaar de roep ontstaan om de oranje metro nog eens één keer te laten rijden. Op dat moment zal u daar in lange rijen voor moeten aanschuiven. Nu kan het nog alle dagen voor 2,10 euro.