Zomerboeken (3): De Eeuw van Brussel

Deze zomer gidst de redactie u door de bibliotheek van brusselnieuws.be. Boeken over Brussel en steden in het algemeen, zodat u een snuifje stedelijkheid mee kunt nemen naar het strand. Deze week deel 3: De Eeuw van Brussel van Eric Min, over een vervlogen glorieperiode.

Tussen 1850 en de Eerste Wereldoorlog onderging Brussel de grootste metamorfose uit zijn geschiedenis. De overwelving van de Zenne, de centrale lanen, het Justitiepaleis: de voorbeelden van ingrijpende projecten zijn overweldigend. De periode valt ook samen met de bloei van België als industrieland, halve wereldmacht en kapitalistische speeltuin.

Toch gaat De Eeuw van Brussel daar niet over, althans niet rechtstreeks. Schrijver Eric Min wijdt zich in zijn turf van ruim 300 bladzijden geheel aan de kunsten. Schilderkunst, letteren, architectuur en design bloeiden samen met de rest van de stad. Gedurende enkele decennia bevond Brussel zich on top of the world, in staat zich te meten met zelfs Parijs.

Het boek trapt af met Franse vluchtelingen in de stad: Charles Baudelaire, Victor Hugo, Paul Verlaine en Arthur Rimbaud. Maar al snel wordt overgeschakeld naar talent uit eigen land: Victor Horta, Henry Van de Velde en Auguste Vermeylen, om er maar een paar te noemen.

Zeker in de tweede helft van het boek gaat het over een beperkte groep van enkele tientallen mensen, die toen de avant-garde van Brussel vormden. De meesten van goede komaf, afgestudeerd aan de ULB en socialist of anarchist. Dat was toen à la mode bij vooruitstrevende bourgeois. Hoewel het om zeer interessante figuren gaat - u hoort ons geen kwaad woord zeggen over Horta - kan die beperkte kring eng aanvoelen voor de lezer.

Absint en faro
Als het boek in een zaak uitblinkt, dan is het in de weelde aan details. Van adressen en huisnummers tot straten en beschrijvingen, over de levensloop van de personages. Alles wordt zorgvuldig uitgelegd, alsof u er zelf bij kon zijn.

Het gaat ook niet alleen over de kunst. Het leven van een artiest kon in die tijd al behoorlijk rock-'n-roll zijn. Zo leren we dat tijdens zijn tijd in Brussel Victor Hugo, reus van de Franse letteren, maar wat graag zijn namiddagen spendeerde bij de dames van lichte zeden. Om maar te zwijgen over de liters absint en farobier die achterover gegoten worden door protagonisten van het boek.

Nadeel is dat Min zichzelf soms in die details verliest, en dat het boek wat structuur ontbeert. Er wordt heel vaak tussen verschillende personen, stromingen en tijdperken gesprongen. Voor de lezer is het niet altijd even makkelijk om te volgen. Zeker omdat zeer veel mensen de revue passeren.

Veel wordt goedgemaakt door het enthousiasme van Eric Min, die zijn onderwerp als geen ander kent. Het boek heeft een zekere urgentie. Min heeft een missie en wil de lezer besmetten met zijn passie voor de periode en zijn figuren. Iets waar hij voor het grootste deel in slaagt.

Niet het makkelijkste boek om te lezen dus, maar zeker eentje dat in de boekenkast thuishoort van elke Brusselaar die het verleden van zijn stad koestert.

De eeuw van Brussel. Biografie van een wereldstad 1850-1914 van Eric Min, De Bezige Bij Antwerpen, 2013, 418 blz.