Lerarentekort in Brussel extra groot door de vele vacatures in Vlaanderen

Vlaanderen wil met forse investeringen de leerachterstand door de coronacrisis wegwerken. Het gaat daarvoor onder meer op zoek naar 2.540 extra leerkrachten, ICT-coördinatoren en kinderverzorgers. Maar al die extra jobs vergroten wel het lerarentekort in Brussel. "Met meer jobs in eigen streek, is men minder geneigd om die extra kilometers naar Brussel af te leggen."

Vijf dagen voor de start van het nieuwe schooljaar zitten heel wat Brusselse scholengemeenschappen met de handen in het haar. Heel wat vacatures blijven openstaan, met als gevolg dat er niet overal een ploeg op volle sterkte klaar staat om de lessen aan te vatten.

“Verspreid over de 17 secundaire en 39 basisscholen van het GO! zijn we nog op zoek naar 130 voltijdse leerkrachten. Een groot deel daarvan is wel om levensbeschouwelijke vakken te geven,” zegt communicatieverantwoordelijke Karin Struys.

Onvolledig team

Ook binnen het vrij onderwijs heerst er grote schaarste. In het basisonderwijs starten 25 van de 70 scholen met een volledig schoolteam. Bij de 22 secundaire scholen zijn er amper drie zonder openstaande vacatures. “Het is echt vijf over twaalf in plaats van vijf voor twaalf,” is Griet Blondiau, algemeen directeur van het Katholiek Onderwijs Brussel Annunciaten (KatOBA).

"Normaal gezien kunnen we het schooljaar altijd starten met een sterke bezetting. Maar dat is dit jaar anders. We moeten creatief zijn om de gaten op te vullen. Dat zorgt er bijvoorbeeld voor dat kleuterbegeleiders al eens in het basisonderwijs terechtkomen, ook al hebben ze daar misschien niet het juiste diploma voor. Dat vreet natuurlijk energie en betaal je cash terug later op het jaar.”

De katholieke scholengroep Sint-Goedele spreekt dan weer van een tekort van 25 leerkrachten in het lager en 15 leerkrachten in het middelbaar.

Corona

De coronapandemie lijkt in dat opzicht niet bevorderlijk. In Brussel moeten leerkrachten nog lesgeven met een mondmasker, in tegenstelling tot in Vlaanderen, waar ze tenminste aan het bord dat kapje af mogen zetten.

“Het is moeilijk om te achterhalen of dat nu echt een rol speelt bij het aannemen van een job als leerkracht in Brussel. Al kan ik er wel inkomen dat het sommige mensen afschrikt,” zegt Blondiau.

Maar volgens Struys is dat zeker niet de hele verklaring. “Het is een misschien een deel van het probleem, maar zeker niet de hoofdreden. Iedereen weet ook wel dat die mondkapjes op termijn wel weer zullen verdwijnen."

Negatief effect van positieve investeringen

Een ander element weegt wel door: de recente onderwijsinvesteringen. Zo wil Weyts 2.540 nieuwe leerkrachten aanwerven om de leerachterstand door de coronacrisis weg te werken en heeft hij 375 miljoen euro veil om het Nederlandstalig onderwijs verder te digitaliseren, waarbij hij ook mikt op extra ICT-coördinatoren.

Ironisch genoeg hebben die forse investeringen in onderwijspersoneel een omgekeerd effect op Brussel, waar de overgrote meerderheid van het lerarenkorps uit Vlaanderen komt.

“We zijn heel blij met die uren, maar voor Brussel is het een vergiftigd geschenk", zegt Bruno De Lille, directeur van de katholieke scholengroep. "Want leerkrachten die uit Vlaanderen komen, vinden nu makkelijker een job in hun eigen gemeente. Waardoor ze niet meer die extra kilometers naar Brussel willen afleggen."

Ook Blondiau is die mening toegedaan. “Als de kans zich voordoet om dicht bij huis in een school te gaan werken, dan zullen de meeste mensen die ook grijpen. Brussel is dan vaak heel ver weg.” Struys begrijpt dat, al zijn er volgens haar toch ook heel wat uitzonderingen op die regel. “Er zijn gelukkig nog altijd (jonge) leerkrachten die bewust voor Brussel kiezen en daarin een uitdaging zien.”

‘Geef zij-instromers een betere verloning en anciënniteit’

Als oplossing voor het lerarentekort kijken zowel Struys als Blondiau in de richting van de zij-instromers. “Ik ken tal van mensen die op latere leeftijd nog het onderwijs willen instappen. Maar die ambitie kent vaak een terugval wanneer ze zich informeren over het loon. Het wegvallen van de anciënniteit speelt daar ook een belangrijke rol in. Zij beginnen dan terug vanaf nul, en dat is eigenlijk niet houdbaar. Daar moet dringend verandering in komen.”