Analyse

De toekomst van België: wat willen de verschillende partijen voor Brussel?

Bram Van Renterghem, Steven Van Garsse

22/01/2020

| Wat denken de verschillende partijen over de toekomst van België? BRUZZ zocht het uit.

De N-VA heeft een uitgewerkt model om België te hervormen, maar hoe zit het bij de andere politieke partijen? Willen ze een federalisme van gemeenschappen of een van gewesten? En wat met het federale niveau? Een overzicht.

Lees ook: Edito: een staatshervorming is altijd spannend voor de Brusselaar

Wat betekent confederalisme voor Brussel?

Je kan er niet omheen: de plannen voor een confederalisme met twee, zoals de N-VA het voorstelt, zullen een grote impact hebben op de hoofdstad en haar bewoners. Dat heeft te maken met de invoering van de subnationaliteit, N-VA noemt het de Brusselkeuze, die de Brusselaars verplicht om voor Vlaanderen of Wallonië te kiezen, en hen, naast de Belgische nationaliteit, een tweede thuishaven geeft. Zolang de N-VA vasthoudt aan Brussel, is die Brusselkeuze voor de N-VA de enige manier om wat nog rest van federale bevoegdheden (zoals sociale zekerheid, werk, migratie) naar de deelstaten over te hevelen.

Concreet betekent dat de Brusselaar een woondeelstaat moet kiezen: Vlaanderen of Wallonië. Daaraan wordt een heel pakket aan dienstverlening en regelgeving gekoppeld. Die zal dus binnen Brussel verschillend zijn voor de bewoners naargelang die virtuele ‘woonplaats’. Ook de belastingen zullen betaald worden aan Vlaanderen of aan Wallonië.

Het is geen subnationaliteit, want de keuze is niet definitief. Veranderen kan, maar dan moet er een wachttijd gerespecteerd worden. De N-VA geeft als indicatie drie jaar. De bedoeling is om het shoppen tegen te gaan, waarbij de Brusselaar de Brusselkeuze opportunistisch invult. Dat zet het verzekeringsprincipe en de solidariteit onder druk. De wachttijd moet ook vermijden dat er een striemende concurrentie ontstaat tussen de twee stelsels en een navenante race to the bottom.

Opmerkelijk is verder dat de N-VA in haar plannen de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) afschaft. De administratie zou opgaan in de grote Vlaamse administratie. Wat overblijft is een Vlaams Parlement met zes Brusselse Vlamingen en, voor de territoriale bevoegdheden, een afgeslankt Brussels parlement van zeventig vertegenwoordigers, van wie vijftien Vlamingen.

Essentieel is dat het stemrecht aan de Brusselkeuze wordt gekoppeld. Wie voor ‘woonplaats’ Vlaanderen kiest, stemt voor het Vlaams Parlement (en het afgeslankte Brussels parlement). Wie Wallonië als ‘woonplaats’ kiest, brengt zijn stem uit in het Franstalige landsgedeelte. Op die manier zitten solidariteit, fiscaliteit, sociale bescherming en stemrecht mooi samen in één cluster, zoals dat in de meeste klassieke natiestaten het geval is.

Vlaams Belang

“Brussel is een onderdeel van onze Vlaamse natie. Het zijn vandaag Vlaamse centen die de hoofdstad overeind houden. Zelfs de koppigste inwoner zal inzien dat een onafhankelijk Brussel of een unie met Wallonië meer schadelijk dan wenselijk is. We erkennen de eigenheid van Brussel in een onafhankelijk Vlaanderen. Ook Franstaligen zullen een plaats hebben in Brussel en het tweetalige statuut blijft behouden. Confederalisme? Daar geloven we niet in. Dat is een marketing-truc.”

Open VLD

“We staan open voor een debat over een efficiënter werkend federaal België, met regio's die beter samenwerken en waarbij bevoegdheden aan het meest geschikte niveau worden toebedeeld. Brussel heeft zijn eigen plaats in het federale België, maar altijd met een sterke band met de twee taalgemeenschappen.”

CD&V

“We geloven in een sterk stadsgewest. Brussel is de hoofdstad van België en van Vlaanderen. Het is belangrijk dat de twee gemeenschappen bevoegdheden blijven ontwikkelen in de hoofdstad. Tegelijk willen we ook Brussel intern vereenvoudigen.”

SP.A

“We zijn voor een Belgische unie van vier deelstaten, die een einde maakt aan het politieke kluwen. Brussel wordt één stadsgewest met één bestuur. Voor onderwijs en cultuur blijven Vlaanderen en Wallonië een rol spelen.”

PS

“We zijn voorstander van meer samenwerking tussen de gewesten, gemeenschappen en de federale staat, met een bevoegdheidsverdeling die de eigenheid van de deelstaten respecteert. Brussel wordt als gewest niet in vraag gesteld. Een eigen gewest is nodig om beter aan de specifieke noden tegemoet te komen. Er mag geen onderscheid gemaakt worden tussen Vlamingen en Franstaligen.”

Ecolo en Groen

“Wij zien een toekomstig België met drie deelstaten die zowel gewest- als gemeenschapsbevoegdheden hebben. De bevoegdheidsverdeling is een tweerichtingsverkeer: sommige zaken worden opnieuw federaal.”

MR

“De MR is gehecht aan België en aan het principe van loyaliteit tussen de federale staat en de deelstaten. De metropolitane gemeenschap moet het Brussels Gewest doen stralen en Franstaligen uit Brussel en Wallonië moeten op een sterke gemeenschappelijke sokkel samenwerken, zij het met respect voor de regionale eigenheid.”

Défi

“We zijn, misschien als enige Franstalige partij, vragende partij voor een staatshervorming in 2024. In Brussel moeten de gemeenschappen hun rol blijven spelen voor cultuur en onderwijs. Maar er kunnen ook delen terug naar het federale niveau. Belangrijk voor ons is efficiëntie, maar ook de hiërarchie. Het federale niveau zou het laatste woord moeten hebben.”

CDH

“Brussel zal altijd een centrale rol spelen in het België van morgen. Het is een koppelteken tussen de verschillende taalgemeenschappen van ons land. Een staatshervorming is geen taboe, als het de efficiëntie bevordert. Ook een herfederalisering behoort dan tot de mogelijkheden.”

Brussel: één en ondeelbaar?

'België werkt niet meer.' Het is een boutade, maar dan wel een die zich de laatste jaren altijd steviger is gaan nestelen in politieke kringen. Maar wat dan met Brussel?

Lees meer