Bezetting toekomstig crisiscentrum: 'We hollen van brandje naar brandje'

De asielzoekers die vrijdag uit Allee du Kaai zijn gezet, hebben met behulp van een groep activisten opnieuw een gebouw in de Noordwijk gekraakt, de vierde bezetting op rij. "Er moet een oplossing komen voor iedereen, anders blijven we van brandje naar brandje hollen."

De asielcrisis te lijf gaan, lijkt op het vechten met een draak: telkens je een kop eraf hakt, verschijnen er twee nieuwe. Het begon met het pand in de Paleizenstraat. Toen dat op 14 februari werd ontruimd, was er niet genoeg plaats voor iedereen in het regulier opvangnetwerk. Tientallen mensen trokken naar het tentenkamp langs het kanaal in Molenbeek, dat op 7 maart ontruimd werd. Weer waren er onvoldoende opvangplekken, waarop veertig asielzoekers naar Allee du Kaai trokken, aan Thurn & Taxis.

Die site werd afgelopen vrijdag plots in opdracht van burgemeester Philippe Close (PS) ontruimd, terwijl er donderdagmiddag nog een politiek akkoord was om de ontruiming pas maandag of dinsdag plaats te laten vinden, zodat er nog een slaapplek voor iedereen gezocht kon worden. Maar vrijdagmiddag zette de politie van Brussel Hoofdstad-Elsene plots iedereen buiten.

Meteen gingen beelden rond van arbeiders die gaatjes in het dak boorden. De theorie van middenveldsorganisaties als Vluchtelingenwerk Vlaanderen was dat dit gebeurde om water binnen te laten sijpelen, zodat het onbruikbaar werd als toevluchtsoord.

En dat klopt. “Het was er erg onveilig. De afbraakwerken waren al gestart”, legt Elien Deswaef uit, woordvoerder van Beliris, de bouwheer die er een park zal aanleggen. “De muren waren niet langer stabiel, er was maar één uitgang en de werken voor asbestverwijdering waren al begonnen, wat een serieus gezondheidsrisico inhoudt.”

Beliris stuurde over die onveiligheid op donderdagavond rond 18.30 uur een nota naar het kabinet van de burgemeester, mee ondertekend door LeefmilieuBrussel, waarin die veiligheidssituatie beschreven werd.” De politie stelde vrijdag ter plekke ook vast dat het onveilig was, waarna ze ons het advies gaven om die gaten te maken”, zegt Deswaef. “Waarna onze aannemer dat ook uitvoerde.”

De demarche kan verklaard worden doordat Beliris en/of burgemeester Close verantwoordelijk kunnen worden geacht, mocht er een ongeval gebeuren. Toch doet het wenkbrauwen fronsen dat een socialistische burgemeester zomaar asielzoekers op straat zet. “Wij hebben met de Stad al heel veel oplossingen gevonden”, zegt Carole Poncin, woordvoerder van Close. "Nu hadden we opgeroepen om de humanitaire hub (aan de overkant van de straat, red.) opnieuw te openen. Daar is ook elektriciteit en verwarming.”

Maar de humanitaire hub is een dagcentrum, en dus niet geschikt voor langdurige nachtopvang. Een deel van de asielzoekers stond dus op straat, tot groot ongenoegen van het Collectif de Soutien, een groep vrijwilligers die zondagmiddag een pand kraakte in de Noordwijk, om die asielzoekers in onder te brengen.

Het gaat daarbij niet zomaar om een pand, maar om het toekomstige Nationale crisiscentrum, een gebouw dus van de federale overheid. “Dit is een nationale crisis en de federale overheid is hiervoor verantwoordelijk. Het leek ons daarom logisch om dit gebouw op te vorderen”, klinkt het bij het vrijwilligerscollectief.

De politie omsingelde zondagmiddag meteen het gebouw met daarin 70 asielzoekers en 30 activisten. Niets of niemand kon nog binnen, ook eten en medicijnen niet. In de loop van de maandag mocht er wel eten naar binnen, maar advocaten van de asielzoekers vonden dat niet genoeg en hebben nu een eenzijdig verzoekschrift ingediend bij de rechtbank van eerste aanleg, om toegang tot het gebouw te vragen. Zij achten de belegering illegaal.

De Regie der Gebouwen, die eigenaar is, wil nu zo snel mogelijk een ontruiming van het gebouw, maar zelfs de meest dringende procedures nemen al snel enkele dagen in beslag. “Dit gebouw is niet zomaar een kantoorgebouw, maar dient specifiek voor de behoeften van een crisiscentrum”, zegt Laurent Vrijdaghs, administrateur-generaal van de Regie der Gebouwen. “Alle legale middelen zullen dan ook gebruikt worden.”

Maar volgens de actievoerders lost dat niks op. “Er slapen zeker 2.400 mensen op straat, voor wie we een plek willen. Van overal komen nu mensen omdat ze denken dat ze hier opvang zullen krijgen”, zegt Ike Teuling, een woordvoerder van het collectief.

Maar het is net voor dat aanzuigeffect dat politici beducht zijn. Het kabinet van staatssecretaris Nicole de Moor (CD&V) laat alvast weten dat het geen voorrang geeft aan mensen uit dit kraakpand. “Dat dit wel gebeurde bij het pand in de Paleizenstraat, was om sanitaire redenen”, zegt haar woordvoerder. Om dit geen tweede Paleizenstraat te laten worden, willen zowat alle politici dit kraakpand zo snel mogelijk ontruimen.

Ook Thomas Willekens van Vluchtelingenwerk Vlaanderen, dat niet betrokken is bij de bezetting, pleit net als de actievoerders voor een structurele oplossing. "En dat is opvang voor iedereen, en niet enkel voor die groep in dit kraakpand en daarna in het volgende kraakpand enzovoort. Want zo blijven we van het ene brandje naar het andere brandje hollen. En blijven de scenario’s zich herhalen.”