Brussel wil kunstwerk over kolonisatie op Lumumbasquare

De Stad Brussel heeft woensdag een projectoproep gelanceerd voor een artistieke interventie over kolonisatie op de Lumumbasquare. Zo wil de stad de openbare ruimte dekoloniseren.

De projectoproep vloeit voort uit het dekoloniseringsrapport van het Gewest, met aanbevelingen van de bevoegde werkgroep. Daarin staat dat er meer ruimte moet zijn voor “gemarginaliseerde verhalen over de geschiedenis van de Congolese, Rwandese en Burundese aanwezigheid in België en over vormen van weerstand tegen de kolonisatie.”

Een eerste stap in de dekolonisering van de openbare ruimte werd in 2018 gezet. Toen werd het Patrice Lumumbaplein ingehuldigd in de buurt van de Matongewijk, vlakbij de Naamsepoort. Dat is de eerste openbare ruimte in Brussel die hulde brengt aan de eerste minister die aan de macht was tijdens de onafhankelijkheid van Congo in juni 1960.

Die dekolonisering wil de stad verder uitbouwen, onder andere met een artistieke interventie op het plein. De bedoeling van het kunstwerk is dat het publiek de koloniale kwestie op een constructieve en innovatieve manier in vraag stelt. Zo zou het project het leven van Lumumba kunnen belichten, een eerbetoon zijn aan de slachtoffers van de kolonisatie of het vrouwelijke verzet in die periode belichten.

"Als hoofdstad telt Brussel heel wat sporen van het Belgische koloniale verleden. De Stad Brussel denkt dan ook al een tijdje aan een kunstwerk dat een tegengewicht kan bieden, als een belangrijke etappe in de dekolonisering van de openbare ruimte. Het is voor ons essentieel om dit op een doordachte manier aan te pakken. We hebben dan ook heel bewust de conclusies van de werkgroep afgewacht en plegen veel overleg," zegt schepen voor Stedenbouw en Openbare ruimte Ans Persoons (one.brussels-Vooruit).

Standbeeld Leopold II

Een van de criteria van het kunstwerk is dat het gezien moet worden “in relatie tot de stedelijke context en meer in het bijzonder in relatie tot het standbeeld van Leopold II, als een tegenwicht en om een betere identificatie van het plein mogelijk te maken.” Daarmee maakt de Stad duidelijk dat het niet van plan is om het standbeeld van Leopold II weg te halen, waar eerder al veel discussie over was.

“Een dekoloniale openbare ruimte is geen ruimte waaruit alle sporen van het koloniale verleden werden verwijderd, maar één die vrij is van materiële elementen die nog steeds ongelijke verhoudingen promoten tussen de voormalige witte 'beschaver' en de voormalige zwarte gekoloniseerde, en die een ideologie voortzetten van racisme en ongelijkheid onder burgers van eenzelfde land op basis van huidskleur,” staat nog te lezen in de projectoproep.

Elke kunstenaar of kunstenaarscollectief dat beeldende kunst, performances of installaties uitvoert, kan een dossier indienen tot en met 28 mei 2022. De opening staat gepland in juni 2024. Brussel trekt hier 80.000 euro voor uit.