Historici kritisch voor expertengroep Congocommissie: 'Africamuseum uitgesloten'

Tientallen historici en andere wetenschappers uiten maandag in een open brief hun bezorgdheid over de samenstelling en de werkwijze van de expertengroep die de bijzondere Kamercommissie moet bijstaan die zich over het koloniaal verleden van ons land buigt. Ze waarschuwen voor een gebrek aan legitimiteit van de conclusies en vragen dat het historisch onderzoek aan een onafhankelijke groep wordt toevertrouwd.

De bijzondere Kamercommissie 'Congo/Koloniaal Verleden' werd midden juli samengesteld en krijgt een jaar de tijd om haar opdracht uit te voeren. Ze wordt bijgestaan door een groep van tien experten, waarvan de namen anderhalve week geleden bekend werden gemaakt. Het "multidisciplinaire team", aldus commissievoorzitter Wouter De Vriendt (Ecolo-Groen), bevat vijf historici, verzoeningsexperten en een vertegenwoordiger van de diaspora.

'Rijksarchief niet vertegenwoordigd'

In een open brief zegt een zestigtal historici en andere wetenschappers maandag zich evenwel zorgen te maken over de samenstelling van die groep. De ondertekenaars vinden het vreemd dat historici die verbonden zijn aan "de Belgische federale wetenschappelijke instelling die bij uitstek gewijd is aan Centraal-Afrika, namelijk het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (KMMA), van meet af aan zijn uitgesloten". Ook het Algemeen Rijksarchief en de Koninklijke Academie voor Overzeese Wetenschappen (KAOW) zijn niet vertegenwoordigd, net als historici uit Congo, Rwanda en Burundi.

"Het lijkt ons bovendien vreemd dat de Congocommissie, in tegenstelling tot het aanvankelijke project, een aantal historici van de koloniale kwestie heeft samengebracht met advocaten en vertegenwoordigers van verenigingen van de Congolese diaspora en van instellingen begaan met hedendaagse sociale kwesties", luidt het.

Op deze manier "vergeet" de commissie haar twee missies duidelijk te scheiden. "Zij is (...) blijkbaar van plan een debat te voeren over de verzoening (...) betreffende het koloniaal verleden, zonder de precieze conclusies van het verslag van de historici over dat verleden af te wachten."

Vrees voor belangenconflict

De ondertekenaars - onder wie rector Herman Van Goethem van de Universiteit Antwerpen, de Leuvense hoogleraar Jo Tollebeek en Nico Wouters van CegeSoma - stellen zich vragen bij de haast die volgens hen gemaakt wordt. De "politieke discussie kan geenszins verward worden met de voorafgaande en onmisbare fase van het historisch onderzoek en de resultaten ervan".

Meer zelfs: "Zonder deze solide basis, vrij van partijdige, politieke of emotionele overwegingen ingegeven door externe gebeurtenissen, zullen de historische conclusies die aan de leden van het Parlement worden voorgelegd, de onmisbare legitimiteit ontberen die de politieke wereld in staat zou stellen om met kennis van zaken te bepalen welk gevolg aan die werkzaamheden moet worden gegeven."

"Historisch onderzoek kan onder geen beding worden geïnstrumentaliseerd door politieke confrontaties of door belangengroepen van welke aard dan ook", besluiten ze.