BIG CITY. Waarom worden de Brusselaars 'kiekenfretters' genoemd?

Je eigen bijnaam kies je niet. Hetzelfde geldt voor locofaulismen. Dat zijn namen die worden gegeven aan mensen uit een bepaalde stad of streek. Sinds de veertiende eeuw worden Brusselaars zo Kiekenfretters genoemd.

Mechelaars zijn Manenblussers, inwoners van Leuven Koeienschieters en Aalstenaars worden weleens Ajuinen genoemd. Vaak verkregen ze die naam in de middeleeuwen, na een of andere strijd. Meestal was dat niet om het heldhaftige karakter van de strijders in de verf te zetten, maar eerder een spotnaam die gebruikt werd door de buren.

Zo worden de Brusselaars dus al sinds de veertiende eeuw Kiekenfretters genoemd. Er zijn een paar kronieken over waarom dat zo is, maar het verhaal dat het vaakst verteld wordt, gaat als volgt. We keren terug naar die tijd dat Brussel deel was van het Hertogdom Brabant. Dat hertogdom was een lappendeken van verschillende gebieden, met telkens een graaf of een hertog aan het hoofd. Die edellieden hadden af en toe wel wat expansiedrang.

In 1355, na de dood van haar vader, werd Johanna hertogin van Brabant. Lodewijk van Male, graaf van Vlaanderen, was in die tijd getrouwd met de zus van Johanna, Margaretha, en was dus de schoonbroer van Johanna. Reden genoeg, vond de man, om het erfrecht van de zusjes in vraag te stellen en zo via zijn vrouw aanspraak te maken op het Hertogdom Brabant. Hij bezette Brussel en dat was de aanleiding voor de Brabantse Successieoorlog.

Everaard t'Serclaes

De Brusselaars gaven zich niet zomaar gewonnen, ze gingen in de tegenaanval met Everaard t'Serclaes als leider van die strijd. Die man werd een ware volksheld, want hij slaagde erin een einde te maken aan de Vlaamse bezetting van de stad.

Dertig jaar later kon t'Serclaes zijn heldenstatus nog eens alle eer aandoen. In 1388 was het de heer van Gaasbeek die zijn grondgebied richting Brussel wou uitbreiden. Ook daar wou t'Serclaes een stokje voor steken. Al had hij die inval beter moeten voorbereiden. De heer van Gaasbeek was op de hoogte van zijn komst en liet t'Serclaes op de hielen zitten. Ergens onderweg tussen Brussel en Lennik werd t'Serclaes gewelddadig overvallen. Zijn voet werd afgehakt en zijn tong uit zijn mond gesneden. Nadat hij was meegenomen naar Brussel om hem te laten verzorgen, stierf hij op de Grote Markt. Zijn standbeeld in een zijstraat van de Grote Markt is daar een blijvende herinnering aan. Dagelijks strelen voorbijgangers zijn arm, omdat dat geluk zou brengen in de liefde.

Kippenfeest

De Brusselaars waren zo woedend op de Gaasbekenaren die hun volksheld vermoord hadden dat ze op wraak belust waren. Ze bestormden het kasteel van Gaasbeek en plunderden de hele inboedel. Tijdens die plunderactie maakten ze ook een heleboel kippen buit. Het succes van de strijd werd gevierd met een maal waar de geplunderde kippen verorberd werden. En zo werden de Brusselaars ook de Kiekenfretters.

• VOLGENDE WEEK: Hoe komen de Marollen aan hun naam?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.

De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.

> Meer over Big City