Op vadrouille met Nick Trachet (6): Met de trein naar Ternat

Het is misschien een flauwe mop, maar na Tervuren besliste ik om een kijkje te gaan nemen in Ternat. Er is nog meer geks met die twee aan de hand, kijk maar op een kaart: als men een as trekt door hun kernen loopt die dwars door het centrum van Brussel. Beide dorpen liggen net even ver van de Grote Markt!

V anaf het station loop ik naar het centrum. Dat is zo'n vijfhonderd meter en op een doordeweekse dag is er hier druk verkeer. Ternat is dé markt- en scholenplek van Groot Fermettegem, de villawijk die vroeger bekend stond als het Pajottenland. Maar de reden waarom ik eens in Ternat wou gaan kijken, ligt op de plaats waar de Stationsstraat de Dreef kruist. Rechtsaf is er een openbaar park met een scholenconcentratie: Kruikenburg. Al duizend jaar staat er hier een burcht, als verweer van de hertog tegen de opdringende Vlamingen.

De sfeer die zich in het park ontplooit, doet nauwelijks onder voor dat van het kasteel van Meise, maar dan bescheidener. Het is er verbazend rustig, maar met het geraas van de E40 ver op de achtergrond. Ik neem mijn tijd om doorheen het park te wandelen. Het is voor een groot deel bebost, maar met een mooie hooiweide aan één kant. In een uithoek bij de sportvelden van de voetbalploeg (derde klasse) bevindt zich een vleermuizenkelder. Men stootte er tijdens werken op een oude sceptische put en die werd door Natuurpunt met succes gerecycleerd tot Hotel Dracula. Zouden we in Brussel ook eens moeten proberen.

Wat er nu zo belangrijk is aan deze plek? Het kasteel van Ternat was in de veertiende eeuw de domicilie van Everard 't Serclaes, schepen van Brussel. Hij is een voorbeeld voor die vele huidige Brusselse mandatarissen die in werkelijkheid ook niet in de stad wonen, maar er enkel een brievenbus hebben. 't Serclaes bevrijdde de stad van de bezetting door de graaf van Vlaanderen en werd een historische held. In een vete met de heer van Gaasbeek werd Everard aangevallen en verminkt. Ze sneden zijn tong uit en hakten zijn voet af. Hij stierf enkele dagen later in een huis op de Grote Markt.

Traptorentje
Na rond de slotgracht (met kikkers) te hebben gewandeld, verlaat ik het park weer door de poort. Aan de overkant begint een mooie dreef met statige huizen. Zij lijdt naar de Sint-Gertrudiskerk. De toren in Brabantse gotiek is vanaf de E40 erg goed te zien, maar lijkt kleiner wanneer men er dichtbij staat. Ze werd niet zo lang geleden opgefrist. De wijding aan Gertrudis herinnert ons aan het feit dat Ternat en de omliggende dorpen toebehoorden aan de abdij van Nijvel. De robuuste toren heeft een traptorentje met een spits in de vorm van een kruik. Het kasteel moet er vroeger ook enkele hebben gehad, vandaar de naam Kruikenburg. Het interieur oogt bescheiden, alleen de preekstoel en het beeld van Gertrudis rechts van het koor zijn opvallend. Het beeld dateert uit het einde van de zestiende eeuw. Op Gertrudis' staf klimmen muizen. Die muizen zouden de zielen van overledenen voorstellen. De Nijvelse heilige werd immers gezien als de begeleidster van de doden, zoals Anubis. Ze werd uiteraard ook aangeroepen tegen muizenplagen.

Doodgraversgrijs
Nadat Everard 't Serclaes gestorven was, werd hij hier in de kerk begraven. Waar precies weet men niet. Hij was het ook die de dries liet aanleggen. Langs het tracé ligt een onderaardse gang tussen kasteel en kerk. Spijtig genoeg valt die niet te bezoeken. Er zou een wijnkelder in zitten.
Voorbij de kerk kom ik op een bijzonder groot dorpsplein met alles wat een suburbiaan nodig heeft, zoals kaas en bloemen of telefoons en een haarsnit. Vele gevels zijn beschilderd in doodgraversgrijs, dat is hier blijkbaar nog steeds de mode. Maar wat verderop wenken vlaggen op het gemeentehuis in de gelijknamige straat. Het blijkt een renaissancegebouwtje uit de vroege achttiende eeuw, maar ernaast zijn ze een blokkendozend nieuw administratief centrum aan het neerpoten. Tot mijn vreugde ligt aan de overkant ook het eetcafé Manu. Het ietwat groezelige etablissement dat door verschillende panden loopt, heeft een aantrekkelijke kaart met traditionele Belgische gerechten. Er zit blijkbaar vooral jong volk. Er wordt ook in de tuin gegeten waar een speeltuin de kleine mannen kan bekoren. Dan is het terugwandelen naar het oude stationnetje, met misschien nog een glas of een hapje in Brasserie 't Serclaes, een beetje verder dan het station? Tot zover een 't Serclaesdagje.

Ternat is bijzonder goed te bereiken vanuit Brussel met de boemeltrein naar Aalst (via Jette). Je bent er in 24 minuten. De plek moet vroeger zijn invloed hebben gehad, want de spoorlijn van Brussel naar Aalst werd over Ternat aangelegd en niet over Asse, wat logischer ware geweest. Verder komen er ook frequent Lijnbussen aan op het marktplein, zowel vanaf het Noordstation als vanaf het Zuidstation. Op donderdagochtend is er markt op het plein, altijd leuk om te combineren. In de even weken is er een grote markt, in de oneven een kleinere.