Op vadrouille met Nick Trachet: Een kanaal is een doorgeefluik

De vakantie loopt ten einde en de vadrouille mag weer naar huis. Maar laten we dat in stijl doen. Reizen gaat immers niet over de bestemming, maar over het onderweg zijn. Een boot is daar het beste middel voor. Of een waterbus.

S tel je het leven voor van de arme pendelaar. Door de grijze oktoberregen naar het werk, geen parking vinden in de buurt en dan in de kletsnatte file weer huiswaarts, de medemens nauwelijks zichtbaar achter de beregende ruit van de auto in het andere baanvak. Hoeveel mooier zou het niet zijn om de dag te beëindigen met bijvoorbeeld een boottocht richting de ‘groene’ Vlaamse Rand?

Vivaldi
Dat kan. Brussels By Water wil de mensen een idyllischer spitsuur aanmeten. De waterbus vaart drie keer per week tijdens de spits naar Vilvoorde en terug. Voor drie euro bent u verlost van verkeerslichten en opstoppingen. U kunt er een boek lezen, want het is er minder druk dan in de metro en er is ook nog een bar aan boord! En er is natuurlijk ook het uitzicht.
Ik sta om 14 uur aan de terminus van de waterbus op de Becokaai. Een landbus van Lijn 230 zette mij aan de overkant van Leopold II-laan af, maar je geraakt er ook te voet via het metrostation IJzer. Stipt vertrok de oude motorboot ‘Vivaldi’ Noordwestwaarts. Men betaalt 2 euro voor een traject binnen het gewest, 3 euro naar verderop in Vilvoorde. De fiets mag mee voor een extra euro of twee, kinderen aan halve prijs.

‘Vergrote dok’
Vanaf het water ziet Brussel er helemaal anders uit. Bedrijven en individuen verzorgen doorgaans hun voorgevel aan de straatkant, wat aan de achterkant gebeurt is minder afgeborsteld. Maar een kanaal is eerst en vooral een doorgeefluik. Langs hier moet in de toekomst weer een groot deel van de goederen de stad in raken, en anderzijds moeten onze overschotten best langs het water afgevoerd. Tot de dag van de grote heropleving van het kanaal ziet de havenkant er nogal roestig uit. Schrootbedrijven, bouwmaterialen en cementmolens zijn voorlopig de enige actieven in het centrum. Daarom lonken grondspeculanten ook naar de kanaalzone. Zoals de lemming wordt de mens aangetrokken door het water en de activiteiten erop. “Werk? Ik kan er uren naar zitten kijken”. Voor wie geld heeft kan dat vanaf een loft. Maar ik geniet op waterniveau van het gestamp van de trage dieselmotoren van schepen, het gepiep van kranen en het stoffig storten van puin in wachtende lichters. Wonen doe ik wel elders. Het Vergotedok, met zijn surrealistische schrootopstapeling (met hier en daar een tram in geperst), is plots een ruime watervlakte en een verborgen waterplein in de stad. Niet voor niets dacht ik als kind dat dit het “vergrote dok” heette. Elk jaar zit er trouwens een zwanenfamilie. Dan gaat het tuffend voorbij het monument van de arbeid (dat de andere kant op kijkt) en onder de Lakenbrug door. Nu volgen wij een statig parcours met een nette kaaimuur aan de kant van het Koninklijk Domein en de vroegmarkt en fruitveiling aan de andere.

Zwaluwenkolonie
Net voorbij de Lakenbrug (aansluiting trams 62 en 93) stopt de waterbus achter de spoorwegbrug. aan de Van Praetbrug (trams 3 en 7) ook. Voor wie zijn auto liever ver van het centrum achterlaat, is de halte aan de Heembeekkaai een oplossing. Dat is maar een boogscheut van de Van Praetbrug, maar de parking is er wel gratis! Tussen de twee haltes liggen de jachten van de BRYC afgemeerd, wat op zichzelf al doet dromen van vakantie.
Van Praet was de laatste vaste brug op het kanaal. Van hier tot de zee kunnen schepen, hoger dan 9 meter, binnenvaren. Zeeschepen dus (maar uiteraard geen reuzen). Er is een containerterminalletje en kaaien voor stookolie en staal, graan en afval. De bermen zijn groen en we worden vanaf de kant toegewuifd door hengelende Roemenen en Polen die er op karper uit zijn, een lekkernij in hun keuken. Goed kijken ook naar de watervogels. Naast meeuwen, aalscholvers (cormorants) en de zwaluwenkolonie op de Maalderij (Ceres), hadden wij het voorrecht om ook drie ooievaars te zien zitten op een afvalsorteercentrum. Een zeldzaam zicht. Men zag hier al een bruinvis en een bever!

Jean-Luc Dehaene
Voor ons gaat de Budabrug nu open. De automobilisten kijken ons verwijtend aan, maar de boot schrijdt statig voort, wars van alle drukte. Aan deze brug zou in de toekomst ook een halte kunnen worden aangelegd. De waterbus zit nog vol ideeën voor de toekomst.
Dan varen we Vlaanderen binnen, links stoppen we aan de ingang van Domein Drie Fonteinen en even verder aan de Watersite van Vilvoorde, waar Jean-Luc Dehaene zijn laatste maanden woonde. Het is een futuristisch Vilvoorde dat hier pronkt. Tijdens de spits is Sainctelette goed vijftig minuten ver. Vaak is dat sneller dan met de auto.

Maar er is uiteraard niets te zien op dit traject, tenzij groen, schepen, industriële archeologie en moderne bedrijvigheid. Mooi kan dat zijn.
Ik spring in Laken van de boot en wuif nog even naar fotografe Saskia, de tientallen vakantiekinderen en hun grootouders die genieten van een trappist. Tot de volgende vakantie wellicht?