Op vadrouille met Nick Trachet: met de lijnbus naar Kesterheide

Sommige plekken zijn banaal tot men er is geweest, daarna laten ze u niet meer los. De Kesterheide is er zo één, de meest verborgen ‘vaut le voyage’ plek van het Pajottenland.

I k kende de Kesterheide enkel van motorcross. Heel mijn leven heb ik affiches zien hangen die mij uitnodigden, maar wie bezoekt nu een motorcrossparcours, zeker wanneer er geen wedstrijd aan de gang is?

We nemen bus 144 van De Lijn aan metrohalte COOVI, richting Leerbeek. Er rijdt er één per uur (om 20 na het uur). Normaliter duurt de rit zo’n 35 minuten via weidse landschappen van Negenmanneke, Sint-Laureins-Berchem en Kester. Idealiter stapt u af aan de laatste halte voor de stelplaats van Leerbeek (Sint-Pietersplein), vlakbij de kerk uit 1773.

Langs de weg Asse-Edingen herken je de Kesterheide (of Kesterheuvel, Kesterberg) omdat er een telefonietoren bovenop staat. Het is een getuigenheuvel in de reeks die van Kassel in Frankrijk over Kemmel tot in het Hageland doorloopt. De top is van ijzerzandsteen en dus onvruchtbaar, daarom was erbovenop nooit landbouw. Er groeide heide. Er was ook een steengroeve aan de Westkant en gezien de grond niet deugt, mocht men er motorcrossen. De Edingsesteenweg is een kaarsrechte Romeinse heirbaan en Kester (castrum) had lang geleden een legerkamp dat vanop de heuvel de baan bewaakte.

Kabelbaantjes
Aan de overkant van de bushalte vertrekt een weg, de Kattestraat. We wandelen die straat in en een kleine 200 meter verder aan de linkerkant ligt de Heidestraat. Vanaf nu is het anderhalve kilometer bergop. We stappen door de bochtige straat, langs kneuterige huisjes en holle bermen, tot we een sciencefiction gebouw zien opdoemen. De Kersterheuvel was in de Koude Oorlog namelijk opnieuw van militair belang, deze keer voor de bescherming van Amerika tegen de Russen. Het bolvormige Navocentrum (Satcom) werd gebouwd in de jaren 1970 en staat nu leeg te verkommeren als een decor, Star Wars waardig.

Plots kunt u rechtsaf, de eigenlijke Kesterheide op. Boven aangekomen staan we stil voor een monumentaal waterreservoir en een ‘militair domein’ met de even ronde resten van de voorloper van die Startrek-voetbal daar beneden. Het zicht hier is a-dem-be-ne-mend. Dit is het hoogste punt van het Pajottenland, 112 meter boven de zeespiegel. We zien helemaal aan de kim het Atomium, de basiliek van Koekelberg, het Justitiepaleis. Over de groene Waalse heuvelruggen in het zuidwesten piept de toren van Ronquières, ver beneden ons ligt het kasteel van Gaasbeek en Halle in de vallei van de Zenne. Neem zeker een verrekijker mee!
Mocht deze plek in West-Vlaanderen liggen, het stond nu vol panoramische restaurants en kabelbaantjes, springkastelen, frietkoten en betalende parkings. Maar dit is het Pajottenland, hier heerst een laconieke rust. Voor de twee ronde monumenten staat een groot kruisbeeld en een ingetogen gedenktuin (Pervivo) ter nagedachtenis van kinderen die stierven aan een zeldzame stofwisselingsziekte.

Eeuwige erewacht
Wat verder langs dezelfde weg ontwaart u tussen de bomen links de ‘ijzeren man’, een geodetisch punt uit de negentiende eeuw. Ooit pronkte het als hoogste punt boven de Kesterheide en was het zichtbaar vanaf het belfort van Brussel. Nu zijn de bomen opgeschoten en hebben onverlaten er pseudo-antieke woningen voor neergeploft. Vroeger zou dat verboden zijn. Natuurpunt probeert nu de heide terug te halen, maar het zal niet makkelijk zijn om die huizen weg te krijgen. Vanaf hier ziet u in de verte ook Ninove liggen en de hoogten van Woestijn. De asfalt van de Kesterheide gaat noordwaarts over in een grindweg.

Vandaag heerst hier stilte, maar ooit was het anders, zoals een grote betonnen plaat links op de grond getuigt. Dit is het (lege) graf van Staf de Clercq. De man werd aanvoerder van het Vlaams Nationaal Verbond, een extreemrechtse beweging die collaboreerde met de Duitsers. Hij organiseerde hier massabijeenkomsten (‘landdagen’) van 1920 tot 1942, het jaar van zijn dood. Er kwamen elk jaar duizenden mensen (al dan niet verplicht) luisteren naar ‘Den Leider’, beneden aan de heuvel werd er zelfs een speciaal tramstation voor aangelegd en vanaf 1943 stond er een ‘eeuwige’ erewacht rond zijn graf. Dat zou nog één jaar duren... Misschien is dat wel de reden waarom men zo zedig zwijgt over deze heuvel: hij rook aangebrand.

Stevenisten
We zakken af naar de baan Ninove-Halle (Ninoofsesteenweg) en volgen die terug naar Leerbeek. Het dorp is arm aan horeca, maar tweehonderd meter voorbij het gevaarlijke kruispunt ligt links de Winnepenninckxstraat met het ‘fietsvriendelijke’ café Jona (hapjes, speeltuin, maandag gesloten). Tijd om de voeten te rusten en ook even te kijken naar het gebedshuis naast het café. Tijdens de eerste jaren van de negentiende eeuw kwamen priesters in opstand tegen de verzoening van de kerk met Napoleon. Hier noemde men ze ‘Stevenisten’ naar hun aanvoerder, vicaris-generaal Cornelis Stevens van Namen. Tot vandaag is hier een stevenistische groep actief. Een unicum. Voorbij het kerkje naar links komen we weer op de stelplaats, waar de bus om vijf na het uur weer naar Brussel vertrekt.