Racisme en LGBTs: niet alle kleuren van de regenboog

Vandaag, donderdag is het IDAHOT ofwel de International Day Against Homphobia and Transphobia. De dag vestigt de aandacht op de discriminatie die de LGBT-gemeenschap nog dagelijks ondergaat. Maar ook onder elkaar is er racisme en uitsluiting. "Op een feestje zien mensen me als een escort of vragen ze of ik drugs verkoop. Gewoon omdat ik niet wit ben. Girl, dat is vermoeiend."

No Blacks, no Asians. Het is frase die je vaak tegenkomt op profielen op gay datingapps zoals Grindr of Scruff. “Sorry, het is gewoon een voorkeur,” klinkt het dan. Onversneden racisme, volgens hun critici. “Ik spreek die profielen daarop aan, wanneer ze mij aanspreken,” zegt Shane McCollam, die afkomstig is uit het Caribische eiland Barbados. Hij heeft zwarte en Indische roots. “Je weet toch dat ik zwart ben, zeg ik. Dan zeggen ze ‘Ja, maar niet zo zwart. Net genoeg om exotisch te zijn.’ Dan weet ik genoeg, dan hoef ik het niet.”

McCollam groeide deels op in de Verenigde Staten. Toen hij een paar jaar terug in Brussel kwam wonen, was hij verrast over het gebrek aan gevoeligheid bij veel Brusselaars, of ze nu Belg waren of niet. De gevoeligheid voor identiteitskwesties, die sterk ontwikkeld is in de VS, was hier afwezig. “Het viel me op dat veel mensen, ook in het gay milieu, vonden dat ze het recht hadden om anderen te beledigen,” zegt hij.

'Mijn mening'

Racistische uitspraken zijn in die zin ‘een eerlijke mening’. “Er was en is gewoon weinig zin om te luisteren,” zegt hij. “Een paar jaar geleden kon ik dat nog wel ergens plaatsen. Maar nu is er genoeg info, mensen zouden beter moeten weten. Nu wil ik zulke mensen niet meer in mijn leven.”

Racisme uit zich natuurlijk niet alleen online. Ook op feestjes of op café, waar LGBT’s elkaar het vaakst en het makkelijkst ontmoeten, moet McCollam rekening houden met racisme en stereotypen. Hij wordt, wegens zijn huidskleur, vaak gezien als een escort of mensen spreken hem voortdurend aan of hij drugs verkoopt. “Gewoon omdat ik niet wit ben. Girl, dat is vermoeiend.”

“Het is niet omdat je LGBT bent, dat je daarom geen racist kunt zijn,” zegt Rachael Moore. De Engelse afro-feministe staat sinds kort op een grote diversiteitscampagne van het Brussels gewest om genderdiversiteit in de verf te zetten. “Mensen vergeten vaak dat de LGBT-gemeenschap ook gewoon deel uit maakt van een groter geheel. Natuurlijk nemen mensen dingen daaruit over, zoals racisme.” Ze verwijst onder andere naar het stemgedrag van LGBTs, vooral homomannen, in Frankrijk en Nederland.

Wilders

In Parijs zou 30 procent van de gaykoppels voor het extreem-rechtse Front National gestemd hebben. In 2014 kon de Nederlandse PVV van Geert Wilders volgens een exit-poll op 21 procent van de gaystem rekenen. In België zijn er vooralsnog geen wetenschappelijke onderzoeken naar de kiesintenties van de LGBT-gemeenschap. Al groeit het wantrouwen tegen ‘de ander’ ook binnen de holebi-gemeenschap, zeker tegenover mensen met een migratieachtergrond.

“De LGBT-gemeenschap is sowieso al onderdrukt. Waarom zou je mij, als zwarte vrouw, dan nog eens extra onderdrukken?”, vraagt Moore zich af. Ze citeert de Amerikaanse vrouwenrechtenactiviste Audre Lorde, een van haar heldinnen. “There is no thing as a single-issue struggle, because we do not live single-issue lives,” zegt ze. Met andere woorden, ook de LGBT-gemeenschap is niet uniform en heeft met verschillende vormen van onderdrukking of strijd te maken. “Ik ben niet alleen zwart, ik ben ook een vrouw.” En dat is helemaal anders dan wanneer iemand een witte man is.

The Other

“Mensen, mannen en vrouwen, vragen me vaak hoe het mogelijk is dat ik én zwart én bi ben,” zegt Moore. “Of, zonder te vragen wie ik ben of waar ik eigenlijk vandaan kom, gewoon vragen hoe het is om gay te zijn waar ik ben geboren. Ik denk echt niet dat die vragen stammen uit interesse, maar gewoon omdat ze me echt als andere willen zien. Witte LGBTs moeten stoppen met mensen in hokjes te stoppen, you need to stop othering people. Het maakt niet enkel het outen van niet-witte LGBTs moeilijk, maar ook hun bestaan en hun levens binnen de LGBT-gemeenschap. Het kan dus erg eenzaam worden.”

“We praten gewoon niet genoeg. Alle letters van de LGBT-gemeenschap moeten elkaar steunen,” zegt ze. “Onze gemeenschap is divers. Maar je ziet dat niet genoeg. Neem nu de Pride. Die is hoofdzakelijk wit. Waar zijn de niet-witten? Waar zijn de mensen met een handicap? Doen we als gemeenschap wel genoeg om hen mee te betrekken?”

Mothers & Daughters

Er is nochtans vraag en nood aan een betere vertegenwoordiging. En er beweegt wel wat. Het RainbowHouse Brussels, midden in de gayborhood in de Kolenmarkt, verzamelt verschillende verenigingen en organiseert gemeenschapsvorming. Ook online zijn er hulpgroepen, fora en websites waar niet-blanke queers elkaar vinden, met elkaar in discussie gaan, verhalen met elkaar delen. De regisseuse Kis Keya lanceert binnenkort de afro-queer webserie Extranostro, die zich afspeelt in Brussel. Zwarte holebi’s en transpersonen vinden elkaar vaak in de Cristobar in de Greepstraat.

“Dat is een plek waar zwarte mannen een plek hebben gevonden om elkaar te ontmoeten,” zegt Moore. “Het ontstond spontaan, dat is belangrijk. Nu is er eindelijk ook Mothers & Daughters, waar vrouwen elkaar vinden. Die plek is echt een benchmark van hoe het zou moeten zijn. Het is meer dan een bar, het is een gemeenschapscentrum. Ook voor niet-witte vrouwen.”

Ook Jadon Booth, een Amerikaanse student die in Brussel woont en zelf met de afro-activiste Melat Nigussie de queer-black podcast Grand Fresh maakt, houdt van Mothers & Daughters. Hij ziet nog een plek waar diversiteit een vanzelfsprekendheid is: Le Space. Dat is een culturele ontmoetingsplek in de Sleutelstraat, gerund door de queer auteur Rachida Aziz. “Daar voel ik me thuis,” zegt Jadon. “De meeste plekken voor LGBTs in Brussel zijn op maat gemaakt van witte gay mannen. Er is echt wel nog veel werk aan de winkel.”

Trans

Vooral voor transpersonen is er volgens Booth amper plaats. De LGBT-gemeenschap is divers, zo zegt hij, maar die diversiteit krijgt niet genoeg ruimte. “Er is niet genoeg representatie, niet genoeg erkenning. In Arizona of Florida, die pakken homofober zijn dan Brussel, merkte ik bijvoorbeeld veel meer genderexpressie en diversiteit. Ik heb de indruk dat Brussel zich op de schouder klopt en zegt dat het cool is om gay te zijn. That’s it. Mensen passen zich aan aan de norm om veilig te zijn. Ik vind dat er niet genoeg veilige plekken zijn om te experimenteren met identiteit.”

Trots

Ondanks het vermoeiende racisme, ziet ook Rachael Moore verandering. Niet alleen bij witte LGBTs, maar vooral bij niet-witte. “In de acht jaar dat ik hier woon, is er veel meer zichtbaarheid gekomen. Bijvoorbeeld aan de kiss-in aan de Beurs (na de homofobe aanval op die plek, nvdr.) zag ik echt heel wat niet-witte LGBTS, zwarte vrouwen, jong en oud. Het is niet makkelijk om je als Afro-queer te outen. Maar ze waren er wel. En dat maakt me erg trots en gelukkig.”