Karl Meesters op klankreis: ‘Nog nooit boosheid gevoeld over mijn blindheid'

Ondanks zijn visuele beperking is hij concertorganisator en was hij loopbaancoach voor atleten en jonge voetballers. In het tv-programma Niks te zien gaat de blinde Brusselaar Karl Meesters vanaf deze week op klankreis met bekende muzikanten als Raymond van het Groenewoud, Selah Sue en Pommelien Thijs. “Ik ben gewoon nen Brusseleir uit het centrum.”

In zijn appartement in het drukste deel van de Sint-Gorikswijk tast Karl Meesters (44) in de keuken naar de suikerpot. Na een paar keer proberen is het raak. “Dit is mijn dagelijkse realiteit,” glimlacht de Brusselaar. Hij kreeg op zijn zestiende te horen dat hij door een zeldzame oogziekte blind zou worden. Drie jaar later kreeg hij een eerste flits in zijn ogen. Sindsdien is hij wettelijk blind, wat betekent dat zijn gezichtsscherpte en centraal zicht volledig weg zijn. Wat hij ziet wanneer hij naar mensen kijkt? “Als ik je recht aankijk, zie ik helemaal niets. Van bovenaf ben je niet meer dan een vage schim.”

Alles is keurig en opgeruimd in het appartement waar hij samen met zijn vriendin en hun vierjarige zoon woont. Die buitengewone netheid is een rechtstreeks gevolg van zijn beperking: “Als er iets afwijkt van mijn dagelijkse routine of als dingen niet op hun gebruikelijke plek staan, wordt mijn leven een hel.”

Ondanks zijn blindheid bouwde Karl Meesters een opmerkelijk indrukwekkend cv op. Hij werkte voor Open VLD'er Karel De Gucht toen die minister van Buitenlandse Zaken was. Bij Adecco en de sportbonden IOC en IPC begeleidde hij bijna tien jaar olympische en paralympische atleten om een loopbaan na hun sportcarrière uit te bouwen. Bij Vincent Kompany's sociale voetbalclub BX Brussels bereidde hij jonge voetballers voor op een leven op de arbeidsmarkt. Met zijn eigen vzw Rien à voir organiseert hij concerten in het donker om bewustzijn te creëren rond blindheid.
Na Brussel maakt nu ook Vlaanderen kennis met de energieke ket met de witte wandelstok. Voor het nieuwe reisprogramma Niks te zien voor VRT 1 maakte Meesters zes buitenlandse reizen met evenveel Vlaamse muzikanten. (Lees verder onder de foto)

Wat is het doel van Niks te zien?
Karl Meesters: Het is een ontspannen reisprogramma dat kijkers uitnodigt om de wereld op een andere manier te ervaren, met focus op het auditieve en het muzikale. Tegelijkertijd biedt het een inkijk in het leven van de muzikanten met wie ik op pad ga.

U fungeert als gastheer, als reisleider voor bekende muzikanten als Raymond van het Groenewoud, Pommelien Thijs, Coely en Niels Destadsbader. Laten jullie de kijker zien hoe het is om te leven met een visuele beperking?
Meesters: Ik probeer niet te bewijzen wat ik allemaal kan ondanks mijn visuele beperking. Het gaat erom op een positieve manier bewustzijn te creëren rond personen met een visuele beperking, zonder daar te nadrukkelijk op te focussen. Vaak gaat het om alledaagse dingen. In de aflevering met Selah Sue laat ik zien hoe ik mijn tanden poets, en al mijn medereizigers neem ik gewoon bij de schouder vast, net zoals ik met iedereen doe in het dagelijkse leven.
Ik kwam best heel dicht bij de persoonlijkheid van die muzikanten, wat me diep raakte. Het grootste compliment kwam van Coely. Aan het einde van haar aflevering zei ze: “Ik verlaat deze plek als een ander persoon.”

Waarom?
Meesters: Dankzij mijn ervaring als loopbaancoach voor topsporters kan ik snel een sterke band creëren met mensen. Mogelijk vormt dat een verklaring. Daardoor hadden we altijd goede gesprekken, hoewel de chemie bij elke gast verschillend was. Met Coely heb ik samen gezongen in een ondergrondse olietanker in Schotland, met Selah Sue gemediteerd op een zeilboot in IJsland. Ik ben erg benieuwd hoe Niels Destadsbader op de reis terugkijkt. We zijn naar Death Valley geweest in Californië – een van de stilste plekken op aarde.

Bij IJsland, Zwitserland en Schotland stelt de tv-kijker zich de meest adembenemende natuur voor. Voelt u dan geen frustratie omdat u dat allemaal niet kunt zien?
Meesters: Ik heb nog nooit boosheid gevoeld over mijn blindheid. Dat wil niet zeggen dat ik nooit ongerust ben geweest, of extreem verdrietig. Drie keer zat ik te janken als een kind. Eerst op mijn 21e, toen ik mijn rijbewijs moest afgeven. Ik had mijn rijbewijs zodra ik achttien was, omdat ik de wereld wilde verkennen.
Het tweede moment was toen ik niet meer kon lezen. Ik zie mezelf nog, in Maalbeek, op mijn toenmalige vriendin wachten met het derde deel van In de ban van de ring van Tolkien. Plots kon ik geen woord meer lezen. Ik was 24 en lag aan diggelen op de grond. Ik sloeg het boek dicht, stapte in de metro naar huis en barstte in tranen uit. De derde keer was het moment dat ik geen mensen meer herkende. In de AB kwam een meisje naar mij toe: “Hey Karl,” zei ze. Ik antwoordde: “Sorry, ik herken u niet.” Ze liep boos weg. Tot op vandaag weet ik niet wie dat was. Wéér keihard blèten, in een volle zaal. Niet enkel tranen, hé. Kápot.

Lezen lukt nu wel, dankzij spraak-apps.
Meesters: (Knikt) Maar mensen herkennen, dat is een van de hardste dingen geweest. Ik ben nooit meer dezelfde persoon geworden. Ik kan niet zomaar een café binnenlopen en de mensen begroeten die ik wil. Ik ben afhankelijk van het feit dat jij naar mij toekomt.
Toch heb ik nooit geroepen: waarom ik? Als er dan toch een boodschap is die ik wil overbrengen, dan luidt die: ontdek je eigenheid en kracht, stippel een solide plan uit en go for it. Bij Rien à voir is dat: iets non-profit willen doen voor het goede doel. Als loopbaancoach, zowel binnen als buiten de sportwereld, lag mijn focus op de persoonlijke groei van anderen te bevorderen. Ik heb het voorrecht gehad om bij veel Olympische en Paralympische Spelen aanwezig te mogen zijn. Daar ontmoette ik voortdurend inspirerende mensen. Beperkingen? Die hebben we allemaal. En soms is een beperking slechts een gedachte: “Ik ben een loser.”

In 2021 kreeg u kanker en gaven de dokters u weinig hoop op overleving. Dacht u toen wel: waarom ik?
Meesters: Oh ja, toen was ik rázend. Ik had een gezwel in mijn bekken, een uiterst zeldzame tumor. Het zag er zeer slecht uit. Mijn moeder heeft zich dat zo hard aangetrokken dat ze er fysiek aan onderdoor is gegaan. Drie maanden na mijn operatie is ze gestorven. Die periode, dat was … l'enfer – om het met Stromae te zeggen.

Hoe is het om uw eigen kind niet te zien opgroeien?
Meesters: Moeilijk. (Stilte) Ik heb een goede band met mijn zoon. En daar ben ik erg dankbaar voor. Het moeilijkste is dat we geen oogcontact kunnen maken. Pas op, ik weet hoe hij eruitziet. Soms vergroot ik hem met mijn iPad, zodat ik hem toch een heel klein beetje kan zien. En als ik hem in mijn armen heb, heel dicht bij mij, hem aanraak of door zijn haar wrijf, dan … (Weer stil). Ik ken zijn gezicht, maar stel je voor, hij zit daar (wijst naar de hoek van de woonkamer) te spelen, dan mis ik dat moment.

Mijn zoon begint te beseffen wat er aan de hand is met zijn papa. Vroeger kon hij op straat mijn witte stok afnemen (lacht), hij wilde gewoon doen wat ik deed. Als hij later wil gaan voetballen, zal zijn papa geen normale voetbalvader zijn. Toch zal ik er zijn langs de lijn, om te tonen dat ik trots op hem ben. Alleen zal ik hem nooit kunnen zién voetballen. Uiteraard breekt mijn hart als ik eraan denk. Als dat niet zo was, zou het niet juist voelen. Maar opnieuw: boosheid? Neen. Ben ik verdrietig? Ja. Bij de vijf fases van rouwverwerking is boosheid de eerste. Wellicht is het mijn geluk dat ik die fase kon overslaan.

U bent verhuisd naar het centrum van Brussel op het moment dat u uw rijbewijs moest inleveren. Is dat niet bijzonder uitdagend voor iemand met een visuele beperking?
Meesters: Integendeel. Ik woon in het kloppende hart van het openbaar vervoer in België: metro, tram, bus en trein … allemaal dichtbij, en op een kwartiertje rijden van de luchthaven. Ik voel me enorm mobiel en voel geen drang om te vertrekken. Mijn vriendin weet dat. Binnen een straal van tweehonderd meter van mijn appartement vind ik alles wat ik nodig heb. Bij de Noordzee en Dierendonck weten de medewerkers hoe ik mijn vis en vlees het liefst heb. Ik ben gewoon nen Brusseleir uit het centrum. Maar ik merk wel dat ik steeds meer ondersteuning nodig heb.

Is de rest van de stad voldoende toegankelijk voor blinden en slechtzienden?
Meesters: Het moet veel beter, véél beter. Het is een kwestie van middelen en prioriteiten, en Brussel is sowieso geen te best georganiseerde stad. Eigenlijk doet de MIVB het wel goed. Voor mensen in mijn situatie is het een enorme hulp dat de haltes in bussen, trams en metro's automatisch worden omgeroepen. Ik weet ook meestal waar ik moet staan aan een bushalte. Als chauffeurs iemand zoals ik zien aanschuiven, moeten ze het busnummer omroepen. (Grijnst) Dan geef ik signaal met mijne stok.

Wanneer klinkt Brussel op zijn mooist voor wie, zoals u, de stad niet kan zien?
Meesters: (Denkt lang na) De mooiste klank is de nieuwe klank van de ketjes. Ik kan echt genieten als ik tieners tegen elkaar bezig hoor op het Sint-Goriksplein of in de tram: “Putain hier j'ai eu ma toets en het was echt slecht.”
Ik ben ook echt gek op het urban geluid van de stad. Maar ik kijk wel uit naar de dag waarop er alleen nog maar elektrische auto's rondrijden. Dan denk ik dat er een zekere rust zal terugkeren, en veel van het gebrom zal verdwijnen, waardoor je weer aangename geluiden hoort, het geroezemoes van de stad.
Soms vragen mensen me of ik als slechtziende het geluid van de stad niet vermoeiend vind. Nooit. Ik heb genoeg formulekes om de rust op te zoeken. Voor een filmpje voor Niks te zien vroeg de VRT me naar mijn lievelingsplek op aarde. Dat is het Zoniënwoud. Normaal gezien ga ik er wekelijks lopen, met een buddy. Ik hoop dat ik dat voor de rest van mijn leven kan blijven doen. Of toch zo lang mogelijk.

Niks te zien, vanaf 2 mei om 20.35 uur op VRT 1 en VRT MAX