Hippodromen: vergane glorie met veel charme

Tijdens de Belle Époque is het voor de beau monde goed toeven in Brussel. In hun vrije tijd houden de bemiddelde Brusselaars zich onledig met het verzamelen van kunst, het bijwonen van exclusieve garden parties en met sportieve activiteiten zoals het opkomende tennis of de paardensport.

In en rond Brussel wemelt het namelijk van de hippodromen. De eerste Brusselse paardenrenbaan wordt in 1782 geopend aan de Groendreef. Een tweede renbaan verrijst niet veel later op het plateau van Linthout, in de buurt van het huidige Jubelpark.

Tussen 1870 en 1910 is er in laag-Vorst een belangrijke hippodroom in de Zennevallei. Volgens de overlevering passeren er op koersdagen zoveel wagens en trams dat de omwonenden hun kinderen verbieden om op straat te spelen. Uiteindelijk wordt op basis van morele overwegingen – gokken is een goddeloze gewoonte – besloten om de renbaan te sluiten.

In de buurt van het Sint-Alixvoorplein in Stockel is er in de eerste helft van de twintigste eeuw een renbaan waar naast paardenkoersen ook hondenrennen en luchtshows worden georganiseerd, met enkele spectaculaire ongelukken tot gevolg. De laatste paardenkoers vindt er plaats in 1957, een jaar later wordt de hippodroom helaas afgebroken.

De enige Brusselse hippodroom die de tand des tijds heeft doorstaan is die van Bosvoorde, op het grondgebied van Ukkel. Die wordt in 1878 geopend door Leopold II, de allerminst onbesproken vorst die naast een geniale urbanist ook een groot paardenliefhebber is.

Om de duizenden toeschouwers die op wedstrijddagen naar de hippodroom afzakken te vervoeren, wordt er zelfs een tramlijn aangelegd.

Met tram 94 geraak je vandaag nog altijd aan de hippodroom van Bosvoorde, een ideale uitstap voor een zomerse zondag. Wie liever wandelt geraakt er via het Ter Kamerenbos langs het Ruiterpad, een aarden ventwegje van de Terhulpsesteenweg.

De renbaan zelf heeft duidelijk betere tijden gekend. Het traliewerk van de brede tribune met twee spitse torentjes is verroest, er groeit niets dan onkruid tussen de staanplaatsen en je moet al even zoeken naar een stukje muur waar er geen graffiti op werd gespoten, om nog maar te zwijgen van de vele gaten in het dak. Op deze plaats moedigden de graven en baronnen tijdens de races hun paarden aan. Naast de tribune staan de ‘pesage’, een klein bijgebouw waar de jockeys werden gewogen voor de race begon, en een witte uitkijktoren met wenteltrap voor de leden van de jury.

Op de zeker tien meter brede renbaan vonden zowel koersen met als zonder hindernissen plaats. Niet alle paarden waren in staat om de scherpe bochten van de met zijn 1.600 meter betrekkelijk korte hippodroom te nemen.
In het midden van de renbaan ligt een grote grasvlakte: de ‘pelouse’, vandaag een golfplein. Het tunneltje onder de renbaan dat op wedstrijddagen naar de goedkoopste plekjes op het middenplein leidde, wordt vandaag gebruikt door elegante personenwagens die op weg zijn naar het clublokaal van de Brussels Golf Club.

In de jaren 1990 sluit de ene renbaan na de andere, mede door de opkomst van de lotto en andere kansspelen. De laatste paardenkoers op de hippodroom van Bosvoorde dateert van 1995. Door financiële problemen komt de renbaan in handen van het Gewest, dat de site nu wil ombouwen tot een recreatief park met een synthetische schaatsbaan en een uitkijktoren met deathride. Hopelijk wordt de vergane glorie in ere hersteld.

Eindredacteur Ken Lambeets houdt van literatuur en van echte sporten