Groene ruimtes krijgen expliciete plaats in Brusselse grondpolitiek

De Brusselse regering heeft de krijtlijnen uitgezet voor een update van het twintig jaar oude Gewestelijke Bestemmingsplan, dat de stad in onder meer woon-, industrie- en groenzones opdeelt. Er zal expliciet "rekening worden gehouden" met de biodiversiteitskaart die zones van hoog biologisch belang aanduidt, zegt minister van Leefmilieu Alain Maron (Ecolo).

Dat antwoordde Maron woensdag in de commissie Leefmilieu aan parlementslid Gaëtan Van Goidsenhoven (MR), die zich afvroeg of de nieuwste gegevens rond de staat van de biodiversiteit worden meegewogen in de revisie van het Gewestelijke Bestemmingsplan.

Het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP, of PRAS in het Frans) is een onbekend maar erg belangrijk beestje. Het bepaalt de bestemming van elk deel van het Brusselse grondgebied en bakent op die manier bijvoorbeeld de bebouwbare en groene zones in de stad af. Het is bindend voor zowel de overheid als particulieren. Zo zijn bouwplannen op de drassige Mijlemeers in Anderlecht, een gebied met een hoge ecologische waarde, bijvoorbeeld mogelijk omdat het ooit werd ingedeeld als industriegebied.

Niet alleen voor Neo

Sinds de goedkeuring van het GBP in 2001 werd het al meermaals gewijzigd, meestal om bouwprojecten mogelijk te maken, vaak met protest en rechtszaken tot gevolg. Zo werd de wijziging van het GBP om winkelcentrum Neo op de Heizel mogelijk te maken meerdere keren door de Raad van State teruggedraaid.

Het kabinet van Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS) wil een nieuwe wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan erdoor krijgen, om Neo alsnog mogelijk te maken.

Maar de Brusselse regering gaat het hele GBP herbekijken. Twintig jaar na de invoering van het plan is het immers aan een grondige update toe. De stad ziet er intussen anders uit en andere noden dringen zich op: er is een overaanbod aan kantoren, en door de coronacrisis werken mensen vaker van thuis uit. Ook vanwege de klimaatopwarming en het hitte-eilandeffect vragen ze daarbij meer groen in hun buurt. Sinds 2003 is de hoeveelheid Brussels groen met minstens 15 procent gedaald.

De krijtlijnen voor het nieuwe GBP zijn inmiddels uitgetekend, zei Maron in de commissie. Een versterking van het groene netwerk door het behoud van de zones met een hoge biologische waarde op de Brusselse Biologische Waarderingskaart, is een van de vijf prioritaire doelstellingen bij de revisie van het plan.

Dat gebeurt omdat de regering een belangrijke afname van de biodiversiteit in het gewest heeft vastgesteld, terwijl groene ruimtes bijdragen tot meer levenskwaliteit in de stad. Begroeide zones leveren nog meer ecosysteemdiensten aan stedelingen: ze houden bijvoorbeeld water vast, zorgen voor verkoeling en een betere luchtkwaliteit. Tegelijk is de hoeveelheid verhard terrein tussen 1955 en 2006 verdubbeld.

Ook herziening van stedenbouwkundige regels

Maron somde ook de andere vier prioriteiten op: "Daarnaast wil de regering de evenwichten tussen verschillende functies in gemengde zones uitklaren, voldoende plaats voorzien voor mobiliteit, een kader bieden voor stadslandbouw en bekijken of het juridisch mogelijk is om in het plan nieuwe zones te voorzien om te bebouwen of deze juist minder dichtbevolkt te maken."

Hoe die verschillende noden tegenover elkaar worden afgewogen, is nog niet beslist. In de komende maanden gaat planningsagentschap Perspective.brussels werkgroepen opzetten die per thema de uitdagingen moeten oplijsten, en voorstellen formuleren die door een transversale coördinatiegroep van leden van Perspective en een studiebureau zullen worden verzameld en beoordeeld.

"Leefmilieu Brussel zal uiteraard uitgenodigd worden in die werkgroepen en er natuurbehoud, stadslandbouw en groene netwerken verdedigen, die laatste zowel omwille van hun ecologische als van hun recreatieve waarde. Na het werk van de administraties is het aan de kabinetten van de verschillende ministers om hierover samen te zitten," aldus Maron.

"Andere gegevens en kaarten over vegetatie in de stad zullen zeker voer zijn voor de discussies rond de herziening van het GBP, en verbeteren de kennis over het grondgebied. Zij zijn te bekijken samen met de stedenbouwkundige regelgeving, die ook een belangrijke herziening tegemoet gaat. Leefmilieu Brussel is een van de partners die bij die wijzigingen betrokken wordt."

Maron benadrukte dat voortaan vanaf het begin rekening zal worden gehouden met de Brusselse biodiversiteitskaart, waarvan de nieuwste versie een jaar lang in de schuif bleef liggen, zowel wat het Gewestelijk Bestemmingsplan betreft als de Richtplannen van Aanleg (stedenbouwkundige bazooka's voor grote bouwprojecten als bijvoorbeeld de Josaphatsite, red.). "De kaart is niet bindend, maar de ecologische urgentie vraagt toch dat we ze niet negeren, en bouwprojecten zo goed mogelijk verantwoorden."