Kwart van nieuwbouwwoningen is publiek: 'Betaalbaar huis voor gezinnen blijft uitdaging'

De laatste jaren is het aantal publieke woningen sterk toegenomen. Het gaat inmiddels om een kwart van het aantal vergunde woningen. Dat blijkt uit jaarcijfers van het Brussels expertisecentrum perspective.brussels. Opvallend veel nieuwe woningen zijn tweekamerappartementen. Betaalbare woningen creëren voor gezinnen met meerdere kinderen blijft een aandachtspunt.

Het aantal bouwprojecten dat een vergunning krijgt, komt steeds vaker van een publieke operator. Denk aan sociale verhuurkantoren, Citydev of de Brusselse Huisvestingmaatschappij (BGHM). Dat betekent dat steeds meer Brusselaars een woning vinden die aansluit bij hun inkomsten, omdat de huurprijs in publieke woningen aan banden is gelegd.

Een belangrijke verklaring voor de groei van het aantal publieke woningen is de btw-korting die eigenaren krijgen als ze de woning verhuren of verkopen als sociale woning. Dat zegt Yves Van de Casteele, referent Huisvesting van het Brussels Gewest. Die maatregel bestaat sinds 2017 en heeft een zichtbare impact op de woningmarkt.

Het merendeel van de publieke woningen werd gebouwd door private operatoren volgens het ‘sleutel-op-de-deur-principe’. Dat betekent dat de woning instapklaar wordt opgeleverd aan andere operatoren die het kopen of verhuren, bijvoorbeeld de Brusselse Huisvestingmaatschappij of het Woningfonds.

Binnen het programma Alliantie Wonen - een gewestelijk huisvestingsplan dat vierduizend woningen heeft gecreëerd sinds 2013 - werd tachtig procent via het sleutel- op de-deur-principe gekocht. Ook de sociale verhuurkantoren bouwen nooit zelf, dus maken altijd gebruik van het aanbod van de private bouwpromotoren.

Het nadeel van de samenwerking met private bouwpromotoren is dat de publieke aanbieder niet kan kiezen welk type woningen hij bouwt. Op dit moment is de helft van de appartementen die elk jaar wordt gebouwd een tweekamerappartement. Jaarlijks komt er een honderdtal gezinswoningen bij in Brussel, maar er verdwijnen ook woningen in dezelfde categorie, bijvoorbeeld omdat verouderde flats worden afgebroken.

Want hoewel de personen die alleen wonen in Brussel in de meerderheid zijn (47 procent) zijn er ook heel huishoudens met meer dan twee personen. Het gaat volgens BISA, het bureau van Statistiek en Analyse, om zo'n dertig procent van de Brusselse huishoudens.

De productie van woningen sluit daardoor onvoldoende aan op de noden van de stad, geeft Van De Casteele toe. "De inwoners van de stad hebben nood aan meer en grotere woningen, in plaats van tweekamerappartementen. Maar private ondernemers - die de bouw van de meeste nieuwe woningen voor hun rekening nemen - zijn het meest geïnteresseerd in het aanbieden van tweekamerappartementen."

Dat laat zich ook zien op de wachtlijst voor een sociale woning, waar momenteel meer dan vijftigduizend gezinnen staan ingeschreven. De komende jaren maakt een deel van de mensen op de lijst volgens Van De Casteele zeker kans op een studio of tweekamerappartement. Voor families met meerdere kinderen kan nog zeker een vijftiental jaren duren tot er een geschikte sociale woning vrijkomt.

Van De Casteele presenteerde het verslag ‘Monitoring van de publieke woningen’ op dinsdag samen met het tweejaarlijkse rapport ‘Overzicht van de huisvestingsvergunningen’. Beide publicaties verschijnen op perspective.brussels.

"We hebben een enorme vooruitgang geboekt ten opzichte van tien jaar geleden," sluit Van De Casteele af. "Appartementen met meer dan twee slaapkamers creëren hoort bij de volgende uitdaging."