JOUW VRAAG. Wat bevindt er zich in de toren (met klok) van Brussel-Noord?

We waren hem zowaar uit het oog verloren, de riante klokkentoren van het Noordstation, door de WTC-wijkuitbreiding verscholen achter nieuwbouw, hoewel hij een architectonisch pareltje is.

De stationstoren kwam er rijzig en galant in 1952 in pure art-decostijl, naar het ontwerp van Paul en Jacques Saintenoy uit de jaren 1930. Ook Jean Hendrickx Vandenbosch had er zijn deel in. Het middentwintigste-eeuwse station werd opgetrokken achter het negentiende-eeuwse Brussel-Noordstation, dat vanaf 1846 op het Karel Rogierplein stond. Zodra het nieuwe station werd gebruikt, ging het oude onder de sloophamer (1955).

Decennialang deed de klokkentoren uit witte steen van Savonnière menig pendelaar naar boven kijken. Op stations en kerktorens pronken uurwerken, omdat niet iedere burger destijds een zak- en later polshorloge bezat, zeker in het pre-gsm-tijdperk. De goed zichtbare wijzerplaten bevonden zich dan ook aan alle windrichtingen van de toren, dat hoorde zo. Vanuit praktisch oogpunt heeft een klok - zeker als die niet punctueel afgesteld staat - in het straatbeeld niet veel zin meer.

De stationsmanager van Brussel-Noord weet te vertellen dat de klokkentoren toegankelijk is, maar niet voor het publiek, zelfs niet op Open Monumentendagen. Ines Venneman, woordvoerder van de NMBS: “De toegang tot de klokkentoren bevindt zich niet op de begane grond, maar gebeurt via de derde verdieping van de Infrabel Academy (het opleidingscentrum van Infrabel, red.) in het stationsgebouw zelf. In de toren kan je dan via een trap tot op de tiende verdieping geraken. Daar bevindt zich het klokmechanisme. Op elke verdieping is er één (leegstaand) lokaaltje te zien, van om en bij 20 tot 25 vierkante meter.” Waar die lokalen in de toren voor dien(d)en, is ook voor de Spoorwegen blijkbaar een raadsel. Waren het technische ruimtes, kantoren, opslagplaatsen, holle kamers ...?

En dan nog de uurwerken zelf, hoe geven zij het juiste uur aan? “Voor de klok in het torennok is er een elektrisch impulskloksysteem,” geeft Venneman mee. “Dat wordt aangedreven door elektrische impulsen, die op hun beurt gegenereerd worden door een op afstand geplaatste hoofdklok. Het voordeel van zo’n systeem is uiteraard dat alle klokken die binnen hetzelfde systeem zitten, altijd dezelfde tijd weergeven. Bovendien worden ze allemaal vanaf één centraal punt, en op hetzelfde moment, automatisch aangepast bij de verandering naar winter- en/of zomertijd. Alle stationsklokken in Brussel-Noord, die in de toren inbegrepen, werken volgens dat principe. Blijkbaar werd al rond 1910 gebruikgemaakt van systemen waarbij een hoofdklok de tijd van verschillende gekoppelde klokken regelde. Maar helemaal zeker weten we dat niet voor de torenklok van Brussel-Noord.”

VOLGENDE WEEK: Welke activiteiten zijn er allemaal te doen in de basiliek van Koekelberg?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.