JOUW VRAAG. Was de bouw van de Europese wijk in die buurt een bewuste keuze?

De ontwikkeling van Europa in Brussel is stedenbouwkundig niet geniaal, maar dat Europa in Brussel verankerd is, betekent alles voor Brussel. Zonder Europa zou Brussel een onnozel provinciestadje zijn zoals Bonn.” Dat zegt architect-­stedenbouwkundige Marcel Rij­­dams, lang betrokken bij de milieuorganisatie BRAL (Stadsbeweging Brussel).

In de jaren 1970-1980 was BRAL een van de billenbijters van de federale overheid die een stedenbouwkundige inpalming van de Leopoldwijk door de Europese instellingen aanstuurde. De buurtbewoner werd opgeroepen om zijn stem te laten gelden tegen de instroom van de horde eurocraten - en hun fysiek werkkader - die niet meteen geïnteresseerd waren in directe inburgering. Maar de wijkbewoner werd zoet gehouden. Al begin jaren 1960 kocht de Belgische Staat het domein van het klooster van Les Dames de Berlaymont om er van 1963 tot 1969 de Europese ambtenaren een stek te geven. In 1967 kunnen al drieduizend ambtenaren in het Berlaymont-pand van het asbestcomfort genieten. Een wijk vol riante burgerwoningen wordt in sneltempo omgeturnd tot administratief stads­getto.

Nood aan grond

De thuishaven voor Europa palmt heel wat vierkante meter in, en heeft alsmaar nood aan meer grond. In 2008 bleek de hoge nood zelfs 250.000 vierkante meter extra kantoorruimte en 35.000 vierkante meter voor logistiek en archieven te zijn. Van gewild werd de aanwezigheid geduld: de Europese hofhouding werkt in allerhande Europa-verwante instellingen, verenigingen en bedrijven. Het Europagebouw of hoofdkwartier van het Europees Parlement is daar het meest emblematische van. ‘Caprice des Dieux’ noemen de Fransen het schertsend, een naam die voor alle bouwprojecten kan dienen.

Voor de bouw en verhuur aan nieuwe of groter geworden Europese instellingen bleek de federale overheid wel een gulle geste te willen doen. Van in het begin - toen de Zes van Europa voor intense samenwerking ijverden - bleek België geïnteresseerd om de instellingen te verankeren aan Brussel. De EGKS, de EEG en Euratom lieten hun basisdocumenten uitschrijven in Brussel. Voor het Verdrag van Rome in 1957 kwam het Europees Parlement voor het eerst samen in Italië, maar de akten gingen per trein van Brussel naar Rome. Niet per toeval ligt de Europawijk in het verlengde van het Belgisch parlement, de Wetstraat dus.

Het Berlaymontgebouw, het Justus Lipsiusgebouw, inmiddels verhuisd naar Résidence Palace en het Ei (Europa­gebouw), de vertimmering van het Luxemburgstation tot EU-infopoint, het zijn maar enkele van de toeristisch aantrekkelijke panden die een thematour Europese wijk gewicht geven. Met daartussen nieuwe woongelegenheid, gevuld door eurocraten en Brusselse homo’s, die de ‘chique et grandeur’ appreciëren van het joggersvriendelijke Leopoldpark. Even leek de uitbreidingszone richting Thurn & Taxis, Delta en Josaphat te gluren, maar voorlopig bewijzen nieuwbouw en renovaties in de Europawijk dat de investering ter plekke blijft renderen. Inmiddels zijn zelfs Koreanen al eigenaar van een pand, dat langdurig gehuurd wordt door de EU. Of hoe de infrastructuur in Brussel ten behoeve van de eurocraten eigenlijk ten dienste komt te staan van een pensioenfonds van Aziaten. Wat met dat doel worden dergelijke begeerde panden door buitenlanders ingekocht.

VOLGENDE WEEK: Vlak bij Brussel-Centraal, tussen de Warandeberg en de Ravensteinstraat, ligt een omheind perkje met een merkwaardig standbeeld. Wat is dat?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.