Brusselaars in de frontlinie (3): spoedarts Anouk De Cort

Anouk De Cort (29) wilde eigenlijk als arts in Zuid-Afrika gaan werken. Maar toen brak het coronavirus uit in België. Na een mailtje naar haar voormalige werkgever in de Kliniek Sint-Jan kon ze direct aan de slag op de spoedafdeling. “Het wordt spannend, maar we komen er wel.”

Haar studie tropische geneeskunde was nog niet achter de rug toen de eerste besmettingen met Covid-19 in België werden vastgesteld. Algauw stuurde Anouk De Cort een mailtje naar haar voormalig leidinggevende in de Kliniek Sint-Jan aan de Kruidtuin, om te zien of ze hulp nodig hadden. “Op de spoedafdeling zijn nu verschillende artsen ziek. Ze zijn thuis, maar kunnen ondertussen niemand verzorgen. 'We hebben zeker mensen nodig, want het gaat hier nog even duren,' antwoordde mijn leidinggevende via e-mail.”

Eerder was De Cort tijdens haar stages in het buitenland geïnteresseerd geraakt in internationale geneeskunde en volksgezondheid. Zo werkte ze in Congo met Denis Mukwege – Congolees gynaecoloog, expert seksueel geweld en Nobelprijswinnaar – en op de spoedafdeling van een ziekenhuis in een township in Zuid-Afrika. Ze studeerde verder als huisarts en werkte als assistent al op de spoedafdeling in Sint-Jan.

'Alsof je in een plastic zak zit'

De spoedafdeling daar is inmiddels opgedeeld in een corona-afdeling en een gewone afdeling. “De eerste dag kreeg ik een opleiding over hoe we onze kleding, maskers en brillen moesten aandoen. We dragen een blouse over onze kledij; die doen we daarna uit en gooien we weg. We moeten ze daarom wel zo lang mogelijk dragen.

De outfit is heel warm, alsof je in een plastic zak zit. (Lacht) Je moet die blouse ook op de juiste manier uitdoen, want anders besmet je jezelf. De poetsploeg maakt honderd keer per dag het besmette gedeelte van het ziekenhuis schoon.”

Voor de spoedingang staat nu een witte tent. Daar worden coronapatiënten ontvangen door huisartsen van de Brusselse wachtpost. Zij maken de eerste selectie. Eenmaal binnen in het ziekenhuis zijn er afspraken over wie opgenomen wordt en wie niet. “We doen nu aan een soort oorlogsgeneeskunde. Je gaat niet meer op zoek naar een diagnose, maar zegt gewoon: jij mag binnen en jij niet.”

“We ontvangen hier in de omgeving van de Beurs en het Noordstation heel wat patiënten met een moeilijke sociale situatie. Toen ik pas begon, waren er een paar daklozen met griepachtige symptomen. Als ze ziek genoeg zijn om opgenomen te worden, is het gemakkelijk. Maar waar moeten we ze heen sturen om zich te isoleren? Samusocial had toen nog geen oplossing en we hadden zelf geen tijd om te bellen naar een sociaal assistent. Ze konden dus alleen op straat terecht.”

Coronapatiënten die worden opgenomen, zijn vooral ouderen die kortademig zijn. “Als iemand er zelfs met zuurstof niet bovenop geraakt, dan bellen wij de intensieve zorg en die komt hem of haar dan halen. Maar in Sint-Jan liggen slechts vier of vijf mensen met corona op de intensieve zorg.

De meeste patiënten liggen in een gewone zaal. De mensen die binnenkomen zijn vaak boven de 75, maar er zitten soms ook vijftigers en zestigers bij. En als er dan plots een veertiger in ademnood binnenkomt die juist papa is geworden, dan grijpt dat me wel naar de keel.” Al is dat een uitzondering, benadrukt ze.

De piek verwacht De Cort pas over week of twee. “Het wordt spannend, maar we zijn voorbereid. We hebben veel ziekenhuizen in Brussel, en de meeste hebben een afdeling intensieve zorg. België zit, vergeleken met andere landen in Europa, goed wat het aantal bedden betreft: we zitten in de top vijf.

Ik wil mij niet voorstellen welke keuzes mijn vrienden in Zuid-Afrika moeten maken: kiezen wie aan de beademing gaat en wie niet. Ik geloof niet dat wij dat hier moeten doen. Ik denk dat België op het juiste moment de juiste beslissingen heeft genomen.”

De Kliniek Sint-Jan heeft bovendien voorlopig absoluut voldoende capaciteit. “Er is nu één zaal die vol ligt met coronapatiënten, en de tweede is pas geopend. Er kunnen nog een paar zalen bijkomen. Ook op de intensieve zorg is nog plaats. Daarom zijn alle niet-dringende operaties uitgesteld, opdat er genoeg zalen vrij zouden zijn.

En opdat er genoeg mondmaskers, kledij en handschoenen zouden zijn voor de dokters, want die gebruiken ze ook bij sommige operaties.”

Op dit moment maakt De Cort normale werkdagen. “Vooral de verpleegkundigen zien af. Ook buiten de epidemie is het vooral 's nachts heel druk voor hen. Ik heb enorm veel respect voor hen, dat zijn de mensen die het hardst werken. Het is op dit moment voor artsen in ons ziekenhuis nog niet nodig om overuren te draaien.

Onze chef zorgt daar ook voor. Het is een soort marathon. Als we nu al beginnen met over te werken, dan houden we het niet vol.”

Wat na de crisis? Dat vragen heel wat mensen zich af. Zo ook De Cort, die met een groepje jonge dokters uit onder andere Frankrijk, Brazilië, Spanje, Italie en Zuid-Afrika hoopt dat dit een wake-upcall kan zijn. Onder de noemer Médecins Planétaires werken ze nu aan een video die waarschuwt wat er gebeurt als we onze ecosystemen niet beter beschermen.

"De mensen zijn te nauw in contact gekomen met de leefomgeving van wilde dieren: er is te veel ontbossing geweest. Dat zie je ook aan de ebola-epidemieën die elkaar sneller opvolgen. We moeten de ecosystemen beschermen zodat niet nog meer ziektes op ons afkomen.”