Culinair ontdekt: Juneteenth

De Afrikaanse diaspora staat dezer dagen in het centrum van de aandacht. Dan mag een eetschrijver als deze niet achterblijven. Niet over wat er in Afrika gebeurt, maar over het eten in de groepen die van oorsprong uit Afrika stammen, maar nu elders wonen. Want het zijn zij die zich roeren.

Kennen jullie het feest van Juneteenth? Ik nog niet zo lang. En 19 juni, de datum waar het feest zijn naam van heeft, is binnen enkele dagen. Het is een viering die haar oorsprong vindt in Texas. Op 19 juni 1865 werd daar de verklaring van de afschaffing van de slavernij voorgelezen. Texas was toen een verafgelegen gebied, waar de burgeroorlog trouwens niet had gewoed. Veel vluchtelingen met hun slaven waren daar naartoe gevlucht. Daarom was dit de laatste plek waar de proclamatie van het einde van de slavernij plaatsvond. Vanaf het volgende jaar al werd er op die dag een feest georganiseerd en dat feest is zich blijven uitbreiden door de hele VS. Er is nu sprake van om er een officiële nationale feestdag van te maken.

Als dat wat kortbij lijkt om nog iets te organiseren, dichterbij in ons taalgebied is er ook nog het feest van de afschaffing van de slavernij in Suriname en de Antillen: dat viel op 1 juli 1863. In Suriname is 1 juli daarom nu een nationale feestdag, Ketikoti ('ketens breken' in het Sranantongo) en het is een uitbundig gebeuren met optochten en veel dansen, notoir op reggaemuziek en de traditionele kawina en kaseko. De afschaffing van de slavernij in de Franse kolonies was al een feit sinds 27 april 1848, in de nasleep van de Franse Revolutie van dat jaar.

Juneteenth, en ook ketikoti, zijn feesten die geritmeerd worden door voeding. Dat gebeurt op de meeste plekken met buitenshuis eten, wat uiteraard niet ongewoon is in een warm klimaat bij mensen die klein behuisd zijn. Ik stel alvast een recept voor dat aan beide zijden van de Caraïben verbazend gelijkaardig is: de Surinaamse B.B. met R. (zoek het begeleidende liedje op van Max Woiski op Youtube). En de 'New Orleans–Style Red Beans and Rice'. Net hetzelfde, op duizenden kilometer afstand!

Laat bruine bonen (red kidney beans) weken gedurende een nacht en kook ze dan zacht in een uur of wat – maar eerlijk gezegd, in beide gevallen, New Orleans of Paramaribo, gebruikt men vandaag bonen uit blik. Die zijn al gekookt. Laat gehakte ajuin, groene paprika en selder stoven in olie, voeg er vlees bij, maakt niet veel uit wat (restjes!) en kruid met lontai (jamaica piment) en laurierbladen. Dan de bonen erbij en laat zolang sudderen als nodig. Er horen uiteraard ook sterke chilipepers bij. Zo scherp als je wil. Daarnaast serveer je witte rijst.

Andere goesting? Geassocieerd met de Afrikaanse afkomst is ook de catfish (tropische meerval) bijzonder populair langs de Afrikaanse rivieren, maar ook in Amerika. Catfish kweekt makkelijk in de rijstvelden van het zuiden van de States en zit alom in de Surinamerivier. Hier in Afrikaanse winkels vind je zwart gerookte katvissen. Probeer ze eens. Het ziet er niet uit, maar gekookt in een soep met bijvoorbeeld okra's, heb je een bijzonder authentieke 'creoolse' soep. Ook alles wat met kookbananen werd gekookt is een uithangbord. Kookbanaan kan je ook gewoon koken als aardappelen of fruiten als frites. Dit alles als solidariteit met het feest van het zwart zijn.

Drankjes op Juneteenth horen ten slotte rood te zijn. Dat is een herinnering aan de West-Afrikaanse drank bissap of karkadé, gemaakt van bepaalde hibiscusbloemen (Rosella). Deze bloemetjes zijn hier in de stad vrij makkelijk te vinden. Maak er thee van en serveer koud. Of je ze serveert met sterke drank erin, is jullie zaak. Of roze champagne. Smakelijk.