BIG CITY. Waarom heet een Brusselse specialiteit Pain à la Grecque?

Bij een typisch zoete Brusselse specialiteit denken we meteen aan de wafel. Maar er is een ander gebak dat zich ook op en top Brussels mag noemen: pain à la grecque. Het is iets tussen een zoet, krokant stuk brood en een koek, en werd hier voor het eerst gegeten in de zestiende eeuw. Maar als het van hier is, waarom verwijst de naam dan naar de Grieken?

Daarvoor is er een heldere uitleg: het gaat om een linguïstische miscommunicatie. De oorsprong van de lekkernij is terug te brengen naar de Wolvengracht. De straat tussen het De Brouckèreplein en de Warmoesberg heeft die naam omdat er destijds een zekere Johannes Wolf woonde, die er een paar panden bezat. Dat er daar dus geen Brusselse wolven rond de gracht liepen, is alvast een ander Brussels misverstand dat bij dezen opgelost is.

Behalve die Johannes Wolf woonden in deze straat ook de Augustijnen, christenen die leven volgens de kloosterorde van Augustinus. Door de jaren heen kregen ze er niet enkel een kerk, maar ook een groot klooster. Een weetje over die kerk: die stond tot 1893 pal op de plek waar nu het De Brouckèreplein is. Met de aanleg van de centrale lanen en het overwelven van de Zenne werd de middeleeuwse stad tegen de grond gegooid. Maar de voorgevel van de kerk werd zorgvuldig afgebouwd en weer opgebouwd in Elsene. De gevel van die Augustinuskerk in het centrum is nu de voorgevel van de Drievuldigheidskerk op het einde van de Baljuwstraat in de Kasteleinswijk (beter bekend als de Chatelainwijk).

Terug naar de paters. Die woonden naast de kerk in het klooster, onderwezen er en rukten er zelfs uit bij een brand in de nabije omgeving, om die te blussen. Dat was niet hun enige daad van barmhartigheid. Ook deelden ze dagelijks water en brood uit aan de armen. Meestal was dat roggebrood, dat ook de naam 'zwart' brood kreeg. Of het nu voor een speciale gelegenheid was of – zoals veel recepten ontdekt worden – door een fout in de keuken, op een dag werd dat brood gebakken met dikke suikerkristallen. De lekkernij ging letterlijk en figuurlijk als zoete broodjes over de toonbank.

Het brood uit de Wolvengracht werd een succes. Om te verwijzen naar de lekkere hap uit de Wolvengracht hadden de Brusselaars van toen het over bruut uit de grecht. Aangezien de 'ch' niet de meest evidente klank is om uit te spreken voor Franstaligen, hadden zij het over le pain de la greque wat door de jaren heen geëvolueerd is naar pain à la grecque. Om de cirkel van het misverstand volledig rond te maken: Nederlandstaligen noemen de lekkernij vandaag soms Grieks Brood.

Vandaag wordt de zoetigheid nog altijd verkocht. Vooral in winkels met lekkernijen, in de toeristische straatjes in het centrum. Vlak bij de wafelkraampjes, waar de 'Brusselse' wafels die ze er verkopen, eigenlijk een Luikse traditie zijn, terwijl dat Griekse Brood dus eigenlijk Brussels is. Lekker Belgisch, zolang het maar smaakt.

• VOLGENDE KEER: Wat weten we over de geheime codetaal Bargoens, die vroeger in Brussel gesproken werd?