Schaarbeek is eerste gemeente met plan voor autoluwe wijken

Verkeersfilters, een groot stuk van de Haachtsesteenweg in eenrichting en verkeerslussen: Schaarbeek heeft als eerste Brusselse gemeente zijn autoluwe wijk voorgesteld. In de loop van 2022 al wordt die ingericht volgens de filosofie van het gewestelijke mobiliteitsplan Good Move. "Natuurlijk zal er weerstand komen en misschien gaan we ook nog zaken aanpassen."

Het gewestelijke mobiliteitsplan Good Move moet Brusselse wijken autoluw maken door het doorgaand verkeer te weren. Om dat te bereiken worden circulatieplannen ingevoerd, die er via lussen, knips en eenrichtingsstraten voor zorgen dat het voor sluipverkeer zinloos wordt om zo'n wijk in te rijden. In zes Brusselse wijken wordt dat dit jaar vertaald in concrete veranderingen in het straatbeeld, daarna volgen weer andere, tot uiteindelijk het hele grondgebied van het gewest is aangepakt.

Een van die zes wijken – of mazen, in Good Move-jargon – is de wijk Colignon-Josaphat in het hart van Schaarbeek. Die wordt afgebakend door de Lambermontlaan, de Rogierlaan, de Paleizenstraat, de Navezstraat en de Stephensonstraat, en heringericht als een verkeersluwe wijk.

Lees verder onder het kaartje

Want de tweede grootste gemeente van het gewest ontvangt dagelijks 100.000 pendelaars vanaf de autosnelwegen van Luik en Antwerpen. En dat terwijl meer dan de helft van de 131.000 Schaarbekenaars zelf geen auto heeft. 45 procent van de automobilisten in de wijken is transitverkeer, dat niet stopt voor bezoek aan vrienden, familie of lokale handelszaken in Schaarbeek.

"Daardoor wordt de leefbaarheid van de Schaarbeekse wijken aangetast," zegt burgemeester Cécile Jodogne (Défi) woensdagmiddag op de voorstelling van de plannen in het Schaarbeekse gemeentehuis. "Daardoor ontvluchten mensen de stad, om er dan als pendelaar in een auto zelf te gaan bijdragen aan de overlast."

Om rekening te houden met de specifieke kenmerken van de wijken en beter overleg te kunnen plannen met de buurt, heeft de gemeente beslist om dit grote gebied op te delen in drie wijken: Azalea, Koninklijke Sinte-Maria en Berenkuil. Dit maakte het mogelijk om betere circulatieplannen op te stellen, en in dialoog te treden met de buurtbewoners. Die klaagden in de drie wijken over te veel doorgaand verkeer, en te weinig plaats voor fietsers en openbaar vervoer.

Daarna analyseerde de gemeente, samen met verkeersexperts, de politiezone, de hulpdiensten en de mobiliteitsverenigingen, alle opmerkingen, voorstellen en vragen van bewoners.

In de Azaleawijk is een deel van de herinrichting al achter de rug. De Azalealaan en aanpalende straten zijn er al ongeveer een jaar eenrichtingsverkeer, waardoor een verkeerslus wordt gecreëerd en sluipverkeer vanaf de snelweg via Meiser Schaarbeek op deze manier niet in kan rijden. In een tweede fase, vanaf mei 2022, wordt de Cambierlaan eenrichtingsverkeer van het Generaal Meiserplein richting Chazalrotonde. Er komt een dubbel fietspad in okerkleur.

Ook in de Koninklijke Sinte-Mariawijk wordt vanaf het najaar van 2022 een verkeerslus gecreëerd. De Haachtsesteenweg wordt eenrichtingsverkeer vanaf het Koninginneplein tot aan de Rubensstraat, met een eigen bedding voor het openbaar vervoer. De parallelle Koninklijke Sinte-Mariastraat wordt ook een eenrichtingsstraat van de Rubensstraat tot aan het Koninginneplein, richting centrum, en krijgt een dubbel fietspad in okerkleur. De Rogierlaan behoudt verkeer in beide richtingen, met een herinrichting van de tramhaltes Wijnheuvelen en de weg daar. Het Koninklijke Sinte-Mariaplein, nu een enorm druk verkeerskruispunt, moet een aangenaam plein worden.

Tot slot moet in de Berenkuilwijk het transitverkeer tussen Van Praet en het Noordstation in goede banen worden geleid, weg van de wijken. "In deze wijk worden een aantal pleinen aangenamer gemaakt, met als oplossing het autoverkeer in lussen te laten rijden," zegt schepen van Mobiliteit Adelheid Byttebier (Groen).

Vanaf het najaar van 2022 wordt het Stephensonplein vergroend, en de Stephensonstraat aan beide kanten van het plein eenrichtingsverkeer richting het plein. Rond alle pleinen in de wijk komen verkeersfilters. De Maarschalk Fochlaan en de Prinses Elisabethlaan worden eenrichtingsverkeer richting het Verboekhovenplein (de Berenkuil). De Vanderlindenstraat blijft enkel toegankelijk voor inwoners van de straat.

In straten zoals deze zullen de ANPR-camera's ingezet worden om nummerplaten te controleren. "Dat is zoals op de Elsensesteenweg," zegt schepen van Openbare Werken Vincent Vanhalewyn (Ecolo). Hoe hoog de boetes voor niet-bewoners zullen zijn, moet nog beslist worden, afhankelijk van of het een GAS-boete wordt of niet.

"Eind 2023 zal het plan Good Move in Schaarbeek werkelijkheid zijn," zegt Vanhalewyn, "de vrucht van een samenwerking met experts en betrokkenen. Zijn er legitieme grieven? Dan zullen we daar zeker naar luisteren. Zoals we ook gedaan hebben bij de bewoners van de Stobbaertslaan."

Kritiek verwacht

Het schepencollege beseft ook dat er kritiek zal komen op het plan, dat nu eenmaal een erg grote impact moet hebben op de mobiliteit in de gemeente. "Als het echt nodig is, kunnen we ook nog zaken aanpassen. Wellicht zal het niet meteen helemaal perfect zijn," aldus Vanhalewyn.

"De nieuwe situatie moet een beter evenwicht garanderen tussen vervoerswijzen en de publieke ruimte beter verdelen," zegt burgemeester Jodogne. "Er zullen gevolgen zijn voor ieders verplaatsingswijze. Zo dragen Schaarbekenaars samen bij aan het creëren van een gemeente die aangenaam is voor iedereen, het Schaarbeek van morgen. Het huidige plan wordt gedragen door het hele college."

"Wie vandaag aan Schaarbeek denkt, associeert de gemeente met het Josaphatpark," voegde Adelheid Byttebier nog toe. "We willen dat mensen de gemeente in de toekomst associëren met leefbaarheid, ook buiten het park."

In februari volgen nog online presentaties voor de inwoners van de drie deelwijken, waarin de lokale situatie nog eens in detail wordt uitgelegd en inwoners opmerkingen kunnen formuleren. Alle inwoners van de gemeente krijgen eerstdaags ook een folder in de bus, die het plan uitlegt.