BIG CITY. Hoe komen de Marollen aan hun naam?

De naam Marollen is afgeleid van de Maricolen, dat zijn zusters die in de zeventiende eeuw actief zouden geweest zijn in de wijk. Ze werden in de volksmond ook Marollen genoemd en zo kreeg deze volkse wijk in Brussel haar naam. Dat is althans wat er jarenlang verteld werd, tot de Brusselse stadsgids Luc Surdiacourt op onderzoek uitging.

Surdiacourt twijfelde aan de correctheid van die uitleg en wou zekerheid over het verhaal dat ook hij vertelde op zijn rondleidingen door de Marollen. Die twijfel bleek terecht. Na wat research vond hij niets terug over de aanwezigheid van die specifieke zusters in de wijk. Zeven jaar kostte het hem om uiteindelijk de ware oorsprong van de benaming te achterhalen.

In archieven vond hij sporen terug van de Marollestraat naast het Justitiepaleis, die eerst de naam Bovendael droeg. Toen hij verder zocht, vond hij een verklaring die mijlenver stond van de uitleg die hij zo vaak had gegeven, want de naamsverandering van Bovendael naar Marollestraat was niet het gevolg van de aanwezigheid van nonnen, maar wel van prostituees.

In de verwaarloosde huizen van de arme wijk woonden heel wat meisjes van plezier. Dat beroep werd uit de stad zelf verdreven, maar tactisch in deze wijk getolereerd, zodat het netwerk zich niet zou uitbreiden naar naastgelegen buurten.

Surdiacourt vond in etymologisch onderzoek dat de term 'marolle' niet enkel gelinkt was aan de Maricolen, maar dat het ook een ander woord voor prostituee was. De benaming werd voor het eerst gebruikt in Noord-Frankrijk als 'pucelle de Marolle'. Hoewel er geen sluitend bewijs van bestaat, is het toch veel aannemelijker dat de benaming van de 'Marollestraet' er kwam door de aanwezigheid van de prostituees en niet door de aanwezigheid van de zusters, want die zusters zouden nooit in de wijk hebben gewoond.

Meervoud

De Marollestraat, die later de naam Montserratstraat kreeg, vormde samen met nog vier andere straten het hart van de wijk 'de Marolle'. Ze werd omringd door andere wijken zoals Les Capucines, la Samaritaine en Les Brigittines. De buurt die oorspronkelijk de naam 'de Marolle' had, was dus veel kleiner dan het stadsdeel dat wij nu de Marollen noemen.

De term in het meervoud, die gebruikt wordt om het stadsdeel van de Kapellekerk tot de Hallepoort aan te geven, is relatief recent. In 1969 dreigen de de vijf straten van 'de Marolle' en die van twee wijken errond te verdwijnen, door plannen voor de uitbreiding van het Justitiepaleis. Het zou al de tweede keer zijn dat voor het gebouw woningen zouden worden onteigend en het stadsdeel zou worden aangetast. Het is niet voor niets dat de bijnaam van Joseph Poelaert, de architect van het Justitiepaleis, de 'skieven architec' was. Het zijn de bewoners die moesten vertrekken voor de bouw van het gigantische complex, die hem die naam gaven, al is het waarschijnlijk een verbastering van het Engelse Chief Architect.

“Geen tweede keer,” moeten de Maroliens honderd jaar later gedacht hebben. Het actiecomité dat de strijd aanging tegen de afbraak van de wijken in de jaren zestig heette 'Comité Général d'Action des Marolles'. De drie kleine wijken die bedreigd waren, werden sindsdien onder één naam benoemd als de Marollen. Langzamerhand werd die naam steeds vaker gebruikt voor het hele gebied en namen de Marollen de grootte aan van de wijk die wij nu kennen onder die naam. Maar oorspronkelijk was maar één straat die naam waard: de Montserrat­straat. Onder het straatnaambordje staat trouwens nog altijd 'op de Marolle' te lezen.

• VOLGENDE WEEK: Waarom is het prachtige oude treinstation van Brussel-Zuid niet behouden?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.

De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.

> Meer over Big City