In aanloop naar Expo 58 kreeg Brussel een eerste stukje tramtunnel bij het Zuidstation. In 1969 opende tussen De Brouckère en Schuman de eerste premetrotunnel, met heuse stations, maar nog altijd bediend door trams. In 1976 trad Brussel dan toe tot de club van ‘echte’ metrosteden.
© Jean-Henri Manara
VRAAG VAN NICOLAS UIT LA LOUVIÉRE
Was dat laat? Londen was de pionier met de opening van zijn ‘Metropolitan Railway’ in 1863. Die verbond enkele van de belangrijkste treinstations in de hoofdstad van het Britse Empire. In Europa maakten onder meer Boedapest, toen cohoofdstad van dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije, het Schotse Glasgow en lichtstad Parijs daarna ook snel werk van een metro.
Brussel volgde na onder meer Stockholm (1950) en Lissabon (1959), maar nog lang voor Kopenhagen (2002), Warschau (1995) of Shanghai (1993), dat ondertussen over het langste metronet ter wereld beschikt.
Dat het relatief lang duurde voor de Brusselse metro vorm kreeg, betekende niet dat er geen plannen werden gemaakt. Koning-bouwer Leopold II wilde zijn jonge en snel groeiende hoofdstad maar al te graag zien wedijveren met de metropolen van de Europese grootmachten. Zo werden al vanaf het einde van de 19e eeuw projecten gelanceerd, onder meer door de Belgische topindustrieel baron Empain, die ook betrokken was bij de bouw van de eerste metrolijnen in Parijs. Spoor- en vliegtuigbouwer Dyle & Bacalan tekende in de jaren 1920 een gedetailleerd plan met drie lijnen. Een daarvan is de Noord-Zuidlijn via de centrale lanen (in 1976 geopend als premetro) en verder naar Schaarbeek (nog altijd gepland).
De vroege projecten bleven evenwel keer op keer in de schuif liggen. Brussel was destijds waarschijnlijk toch niet belangrijk en vooral niet groot genoeg om de investering te wagen. Het kan ook meespelen dat de ondergrond een uitdaging vormde voor tunnelbouwers. De combinatie van moerassige valleien en verschillende grondlagen werd door latere ingenieurs “een geologische soep” genoemd. Destijds waren minder technologische oplossingen beschikbaar.
Bovenal mogen we ook niet vergeten dat rond 1900 de Noord-Zuidverbinding in voorbereiding was. De grootse spoorwerf ging van start in 1911 en zou bijna een halve eeuw duren door de wereldoorlogen en de financiële crisis van de jaren 1930. De operatie slokte niet alleen veel middelen en energie op, maar maakte de Brusselaars ook werfmoe.
Toen de Jonction werd ingehuldigd in 1952 was het tijdperk van de auto aangebroken. In de daaropvolgende jaren werd dan ook vooral geïnvesteerd in autotunnels, viaducten en stadsautostrades. De explosie van het autogebruik leidde echter al snel tot een verkeersinfarct. De vele trams die tot dan toe de mobiliteit van velen garandeerden, ook buiten de stad, reden zich plots vast in het verkeer. Veel lijnen werden opgedoekt om nog meer plaats te maken voor de auto. Elders verkoos men het openbaar vervoer ondergronds te brengen. Zo maakte Brussel alsnog werk van een metro.
VOLGENDE WEEK: Wie was Bonaventure van de Bonaventurestraat in Jette?
Was dat laat? Londen was de pionier met de opening van zijn ‘Metropolitan Railway’ in 1863. Die verbond enkele van de belangrijkste treinstations in de hoofdstad van het Britse Empire. In Europa maakten onder meer Boedapest, toen cohoofdstad van dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije, het Schotse Glasgow en lichtstad Parijs daarna ook snel werk van een metro.
Brussel volgde na onder meer Stockholm (1950) en Lissabon (1959), maar nog lang voor Kopenhagen (2002), Warschau (1995) of Shanghai (1993), dat ondertussen over het langste metronet ter wereld beschikt.
Dat het relatief lang duurde voor de Brusselse metro vorm kreeg, betekende niet dat er geen plannen werden gemaakt. Koning-bouwer Leopold II wilde zijn jonge en snel groeiende hoofdstad maar al te graag zien wedijveren met de metropolen van de Europese grootmachten. Zo werden al vanaf het einde van de 19e eeuw projecten gelanceerd, onder meer door de Belgische topindustrieel baron Empain, die ook betrokken was bij de bouw van de eerste metrolijnen in Parijs. Spoor- en vliegtuigbouwer Dyle & Bacalan tekende in de jaren 1920 een gedetailleerd plan met drie lijnen. Een daarvan is de Noord-Zuidlijn via de centrale lanen (in 1976 geopend als premetro) en verder naar Schaarbeek (nog altijd gepland).
De vroege projecten bleven evenwel keer op keer in de schuif liggen. Brussel was destijds waarschijnlijk toch niet belangrijk en vooral niet groot genoeg om de investering te wagen. Het kan ook meespelen dat de ondergrond een uitdaging vormde voor tunnelbouwers. De combinatie van moerassige valleien en verschillende grondlagen werd door latere ingenieurs “een geologische soep” genoemd. Destijds waren minder technologische oplossingen beschikbaar.
Bovenal mogen we ook niet vergeten dat rond 1900 de Noord-Zuidverbinding in voorbereiding was. De grootse spoorwerf ging van start in 1911 en zou bijna een halve eeuw duren door de wereldoorlogen en de financiële crisis van de jaren 1930. De operatie slokte niet alleen veel middelen en energie op, maar maakte de Brusselaars ook werfmoe.
Toen de Jonction werd ingehuldigd in 1952 was het tijdperk van de auto aangebroken. In de daaropvolgende jaren werd dan ook vooral geïnvesteerd in autotunnels, viaducten en stadsautostrades. De explosie van het autogebruik leidde echter al snel tot een verkeersinfarct. De vele trams die tot dan toe de mobiliteit van velen garandeerden, ook buiten de stad, reden zich plots vast in het verkeer. Veel lijnen werden opgedoekt om nog meer plaats te maken voor de auto. Elders verkoos men het openbaar vervoer ondergronds te brengen. Zo maakte Brussel alsnog werk van een metro.
VOLGENDE WEEK: Wie was Bonaventure van de Bonaventurestraat in Jette?
BIG CITY: stel zelf je vraag
Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie via het formulier hiernaast. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.
Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.
Big City
Zet onze journalisten aan het werk en stel ons jouw vraag over Brussel. De populairste vragen van de BRUZZ-gebruikers worden beantwoord in een reportage op een of meerdere BRUZZ-kanalen.
Lees meer over: Samenleving , Big City
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.