BIG CITY. Wat is het verhaal van de Brusselse kant?

Het is stil in de straatjes rond de Grote Markt. De steegjes waar het in andere tijden over de koppen lopen is, liggen er nu verlaten bij. Manneken Pis kan dan wel eindelijk op zijn gemakje plassen, de winkels vol chocolade en Brusselse magneten krijgen het hard te verduren. Maar zodra het toerisme weer op gang komt, is er een Brussels souvenir waar vakantiegangers thuis echt mee kunnen scoren: Brusselse kant.

Het kan zelfs een interessante investering zijn, want een stuk Brusselse kant wordt met de tijd kostbaarder en zeldzamer. Dat was ooit anders. Kant ontstond in Europa in de zestiende eeuw. Of dat in onze contreien was, daar bestaat discussie over, maar het staat wel vast dat wij er door de eeuwen heen goed in zijn geworden. Verschillende Belgische steden hadden elk hun eigen specialiteit, waarvan de Brugse kant en de Brusselse kant de bekendste zijn. Het verschil zit in de techniek: Brusselse kant wordt voornamelijk genaaid en Brugse kant geklost.

De kantnijverheid kende in Brussel haar hoogtepunt in de zeventiende en de achttiende eeuw. Hoewel het een luxeproduct was, was de vraag hoog, ook in andere landen. In 1662 zag het Britse parlement zich zelfs genoodzaakt om in te grijpen. Er werd zoveel geld uitgegeven aan Brusselse kant dat de Britse textiel­economie en kantfabrikanten eronder leden. De invoer van Brusselse kant werd verboden. De belangstelling bleef echter groot en Belgische kant werd onder de schuilnaam Point D'Angleterre naar Groot-Brittannië gesmokkeld. Ook in Frankrijk werd onze kant verkocht onder die naam, vooral de dames aan het Franse hof waren erg geïnteresseerd in de Belgische kant.

Met de jaren nam de kantnijverheid af in Brussel, maar de stad telde nog altijd heel wat kantwinkels. Zeker tijdens de wereldtentoonstellingen kenden die nog hoogdagen, maar gaandeweg kregen ze het moeilijker. Momenteel is er maar een handvol over in het centrum, zoals de winkel van Nicole Toebac en haar dochter. “Door de jaren heen hebben we onze collega's zien verdwijnen uit het centrum,” vertelt dochter Natacha Cleti. “De belangrijkste reden is dat er steeds minder mensen zijn met kennis van het vak, en vooral bijna geen mensen meer die Brusselse kant kunnen klossen.”

Geen opvolging

De familie Toebac werkt samen met kantklossers uit Aalst en Aalter die nog precies weten hoe Brusselse kant gemaakt wordt. Maar de opvolging blijft uit en dat is een probleem, want volgens Cleti is de vraag naar Brusselse kant nog altijd groot. “Vooral in het buitenland is deze vorm van kant heel bekend. In Zuid-Amerika zijn bruidssluiers in kant populair, in Amerika en Engeland dan weer eerder tafellinnen en in Japan kanten zakdoeken. Het zijn vooral de aanvragen op maat die de handel nog goed doen draaien. Al wordt het steeds moeilijker om op alle aanvragen in te gaan.”

Vooral de stijl prinsessenkant, waarvoor heel nauwkeurig moet worden gewerkt, wordt stilaan zeldzaam. Omdat er heel veel tijd in kruipt, is een stuk tafellinnen in prinsessenkant niet goedkoop. Maar anders dan bij een magneetje, neemt de koper misschien wel een stuk erfgoed mee naar huis.

• VOLGENDE WEEK: Wat is het verhaal van de zaak-Peltzer, de moord in de Wetstraat?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.

De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.

> Meer over Big City