BIG CITY. Klopt het dat de vouwfiets is uitgevonden in Molenbeek?

De vouwfiets is voor heel wat pendelaars intussen meer dan een gadget. Dat je dat opgevouwen kleinood zowat overal kan meenemen, maakt verplaatsingen een stuk eenvoudiger en sneller. Toch is de geschiedenis van de vouwfiets niet aan de pendelaar verbonden. Zoals wel vaker, ligt de origine in het leger.

Aan het einde van de negentiende eeuw werd gezocht naar een alternatief voor paarden als vervoermiddel bij militaire operaties. Die dieren mogen dan wel imposant en snel zijn, verplaatsingen met een paard hebben nadelen. Er moet eten zijn voor de dieren, ze kunnen onderweg gewond raken en je verschuilen te paard is niet zo evident.

Aan het einde van de negentiende eeuw werd gezocht naar een alternatief voor paarden als vervoermiddel bij militaire operaties. Die dieren mogen dan wel imposant en snel zijn, verplaatsingen met een paard hebben nadelen. Er moet eten zijn voor de dieren, ze kunnen onderweg gewond raken en je verschuilen te paard is niet zo evident.

De Franse legerkapitein Henri Gérard, was een van de eersten die op het idee kwamen om een vouwfiets te gebruiken in het leger. Hij ontwikkelde in 1894 een model dat niet enkel compact kon worden opgevouwen, maar ook op de rug kon worden gedragen. Daardoor waren de soldaten veel mobieler dan te paard. De vouwfiets was zo'n succes, dat het merk Peugeot de productie verhoogde en ook particulieren er een konden aanschaffen. Het model kreeg de naam le Capitaine Gérard.

Het Belgisch leger wou dat Franse voorbeeld volgen, experimenteerde onder meer met de Capitaine Gérard, maar streefde ook naar een eigen model. Er werd een wedstrijd uitgeschreven, waaraan onder anderen de broers Mettewie deelnamen. Een van hen, Louis, zou later bekendheid verwerven als burgemeester van Molenbeek. Voor zijn politieke carrière had hij samen met zijn broer het metaalbedrijf Belgica. Ze maakten fietsen, maar ook naai- en typemachines. Ze gingen de uitdaging aan en ontwierpen in 1897 een vouwfiets, waarvan het model gebaseerd was op de Capitaine Gérard. De fiets kreeg net als het bedrijf de naam Belgica en zo ontstond de eerste Belgische vouwfiets. Helaas kwam de fiets nooit op de reguliere markt, maar het Belgisch leger gebruikte het model wel voor koerieropdrachten en een deel van de karabiniers verplaatsten zich vanaf dan met de Belgica.

Louis Mette-wie?

Hoewel de Brusselaars uiteindelijk zelf niet konden rijden met zijn uitvinding, heeft Louis Mettewie nog heel wat andere verdiensten voor de Brusselse fiets­cultuur op zijn naam. Zo was hij lid van de eerste Brusselse fietsclub Union en Véloce Club de Bruxelles. De club organiseerde onder meer wielerwedstrijden in Molenbeek. Hijzelf was een van de initiatiefnemers voor de bouw van een velodroom, aan het Karreveldkasteel in Molenbeek. Ook was hij medeorganisator van een internationaal fietssalon in het Jubelpark.

Rond de eeuwwisseling was de fiets een populair gadget voor de bourgeoisie, maar dat veranderde met de opkomst van de gemotoriseerde voertuigen. Peugeot, dat de eerste vouwfiets op de markt bracht, specialiseerde zich net als Opel en Belgica in auto's. In 1909 ging Belgica failliet. Tijdens zijn tijd als ondernemer was Louis Mettewie al schepen in de gemeente Molenbeek, en na het faillissement spitste hij zich nog meer toe op de politiek. Hij verving in 1914 de zieke burgemeester Hanssens en in 1919 werd hij officieel de liberale burgemeester van Molenbeek. Dat bleef hij tot 1938. Van Anderlecht tot Molenbeek is nu een van de belangrijkste lanen naar hem vernoemd, met daarop, zoals het hoort, een fietspad.

• VOLGENDE KEER: Waarom eten we in Brussel een mitraillette?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.

De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.

> Meer over Big City