BIG CITY. Wie was de Schaarbeekse mascotte Pogge?

Brussel heeft zijn Manneken Pis, maar ook Schaarbeek heeft een mascotte: Pogge. Wie was deze man en wat maakt hem zo legendarisch?

Pogge heeft echt geleefd en werd in 1821 geboren in Ternat als Pierre De Cruyer. Rond zijn dertigste ruilde hij zijn geboortedorp in voor Schaarbeek, waar hij ging wonen aan een verbreding van de Haachtsesteenweg die nu zijn naam draagt: Poggeplein. Die buurt tussen het huidige Colignonplein en de Louis Bertrandlaan was het kloppende hart van Schaarbeek, dat toen nog een klein en landelijk dorp was.

Over het leven van Pogge doen verschillende verhalen de ronde. In het ene is hij een held van de Belgische revolutie, in het andere een cabaretier. Maar Pogge was vooral een menslievende tooghanger die na zijn uren als dagloner te vinden was in de Schaarbeekse staminees. Daar kreeg hij vermoedelijk zijn bijnaam: Pogge, een verkleinwoord voor 'poechenelle', kleine marionet, verwijzend naar zijn kleine gestalte. (Lees verder onder de foto)

Hij was er zo'n graag geziene gast dat mensen hem vaak om zijn mening vroegen in geschillen. Zo trad hij steeds meer op als bemiddelaar in ruzies. Voor de goede vrede en omdat hij geloofde in het gelijk van eenieder, beslechtte hij die steevast met de woorden 'alles es just' of 'just es just', vergezeld van een strakke uithaal van de vlakke hand. Als een rechter die nooit kant koos en liever samen het glas hief.

De Vrienden van Pogge

Pogge was dus een ingeweken Schaarbekenaar die uitgroeide tot een populaire volksjongen. En toch is hij tot op vandaag de mascotte van Schaarbeek en leeft de legende van Pogge ook lang na zijn dood in 1890 voort.

Dat hebben we te danken aan de Vrienden van Pogge, die zich in 1875 verenigden en regelmatig samenkwamen in Aux Trois Rois, hun stamcafé op de Haachtsesteenweg. Na Pogges overlijden, smeedden ze daar het plan voor een kermis te zijner ere: de Pogge Kermis. Elk jaar in september droegen de vrienden er een beeld van Pogge rond. (Lees verder onder de foto)

Ook de handelaars die zich rond het fin de siècle aan het pas aangelegde Colignonplein vestigden, was de populariteit van Pogge niet ontgaan. Om reclame te maken voor hun winkels en hun buurt te promoten, organiseerden zij elk jaar een carnavaleske optocht waarin ze Pogge, die ze een sympathieke figuur vonden, opvoerden als mascotte en symbool van het landelijke Schaarbeek van weleer.

De carnavalsoptochten vonden plaats tot in 1978 en trokken in 1998, na twintig jaar pauze, weer door de straten van Schaarbeek. Dat 'Scharnaval' bestaat nog, maar Pogge is er niet meer te zien. Ook geen Pogge meer op de Pogge Kermis, waarvan de laatste editie plaatsvond in 1990.

Wie vandaag nog een glimp wil opvangen van de kleine volksheld in blauwe kiel en met zijn kenmerkende luciferdoosje, zakt beter af naar het jaarlijkse 'Alles es Just'-weekend in de Citizen Corner, een voormalig postsorteercentrum in Schaarbeek. Tijdens dat familiefestival wordt het gipsen beeld van Pogge nog eens bovengehaald en vinden buurtbewoners elkaar rond een glas in een pop-upversie van café Aux Trois Rois.

Meer weten? Lees het in Alles es just van Roel Daenen.

Met dank aan Philippe Debroe

• VOLGENDE KEER Waarom sloot de prachtige Cinema Variétés?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.

De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.

> Meer over Big City

Welke vraag wil jij graag beantwoord zien?