JOUW VRAAG. Sinds wanneer vindt de Grote Prijs kaatsen plaats op de Grote Markt?

De Grote Prijs van de Stad Brussel is een wedstrijddag voor kaatsen (of pelote), die al enkele decennia wordt georganiseerd. “Tenzij we ons vergissen, is het dit jaar de 37ste editie van de Grote Prijs van de Stad Brussel, op de Grote Markt,” antwoordt Armand Vaniekaut, secretaris-generaal van de ‘Fédération des Jeux de Paume Wallonie-Bruxelles’.

Vorig weekend was het weer zover. Op de uitgetekende ‘ballodroom’ op de Grote Markt werd eerst de Wisselbeker Dandoy gespeeld onder de miniemen. Nadien vond de Grote Prijs van de Stad Brussel plaats: traditioneel onder vier ploegen die het best gerangschikt staan halfweg het seizoen. Dit jaar was dat Thieulain, dat tweede staat in de nationale rangschikking, tegen Baasrode, de derde. De andere wedstrijd werd beslecht tussen Kerksken (eerste) en Ogy (vierde). De winnaars van beide wedstrijden namen het tegen elkaar op voor de Grote Beker.

Ieder jaar zijn het grotendeels dezelfde ploegen die het opnemen tegen elkaar, en dat komt omdat er in Vlaanderen maar zo’n zeventien clubs zijn, van Halle en Herne tot Galmaarden, Ninove, Grimminge en Brussegem. Wallonië telt een pak meer clubs. Brussel heeft geen enkele kaatsploeg. Toch trekt het uitgezette trapeziumvormige terrein van 30 meter lang bij 19 en 7 meter, aangelengd met een 42 meter stuk dat op 8 meter breedte eindigt, weer veel volk.

Vijf man nemen het in het spel tegen vijf andere op, pelotarissen genoemd. De opgooi en opslag met de dezelfde hand, van een bal uit plastic (destijds uit koeienhaar en leder), maken het spel niet gemakkelijk. Elke speler slaat om de beurt, en ‘overleveren’ (ver opslaan) levert extra punten op. Maar om het spel helemaal te lezen, moet u maar eens gaan kijken in het thuisdorp van Urbanus, in Vollezele of Galmaarden, waar op zondagochtend nog de straat wordt afgezet voor kaatswedstrijden.

Het zouden de Romeinen zijn geweest die een vorm van kaatsen in de twaalfde eeuw geïntroduceerd hebben onder de Galliërs. In de zestiende en zeventiende eeuw is het spel - ook als voorloper van het tennis - van een sport voor ‘een klasse die niet moest werken’, geëvolueerd naar een straatsport voor iedereen. Brussel weerde het kaatsen echter als veel te gevaarlijk voor de openbare weg, in de achttiende eeuw.

Toch waren terreinen als de Prins van Oranje en aan de Kleine Zavel trekpleisters waar amateurspelers kwamen kaatsen. Later werd er wel speciaal plaats vrijgemaakt voor kaatsen, bijvoorbeeld op het Vossenplein in de Marollen. Het Vossenplein of d’Â Mêt heet in het Frans Place Jeu de Balle. Het plein werd aangelegd op de ruïnes van de oude locomotievenfabriek Renard, in 1853. Op een deel kwam de brandweerkazerne te staan (nu sociale woningen). De rest werd een plein dat in de volksmond als ‘Nieuwe Oude Markt’ na enkele jaren de rommelmarkt zou organiseren. De echte rommelmarkt aan Anneessens moest immers weg omdat de buurt té chique geworden was, door de nieuwe centrale boulevards. Maar op een deel van de rommelmarkt kon dus worden gekaatst.

VOLGENDE WEEK: Heeft Brussel een luchtalarm en hoe vaak wordt dat getest?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.