JOUW VRAAG. Bestaat het café onder Cinema Métropole nog steeds?

Als er één hoofdstedelijke dancing is die niet vergeten mag worden, dan is het La Frégate, het ‘café’ onder Cinema Métropole waarnaar onze lezer verwijst. Het is de enige dancing waarvan de buitenwipper het tot burgemeester van de stad Brussel geschopt heeft.

Nu hoort de schitterende gevel in travertijn bij de kledingzaak Zara: onder de kledingzaak bevindt zich die ooit beroemde ruimte, maar Zara is zich daar niet van bewust, zo leren ons verschillende telefoontjes. La Frégate deed geen belletje rinkelen. De kelders onder Zara zijn opslagruimte van de winkel geworden.

Wie zich de Frégate wel herinnert is Erik Baptist, gids bij Brukselbinnenstebuiten: “Ik ben in de late jaren tachtig in de Frégate geweest, maar dat vernam ik pas nadien. De dancing bestond toen al niet meer, maar de ruimte kon wel afgehuurd worden voor fuiven. Ik herinner me dat het er leeg was, er stonden tafels noch stoelen, maar aan de muren hingen wel foto’s van boten. Muren en plafond deden denken aan de jaren dertig, maar aangepast in de jaren vijftig.”

Net zoals het hotel Métropole aan het de Brouckèreplein behoorde de bioscoop tot het imperium van de Vorstse brouwersfamilie Wielemans-Ceuppens. In het café van het museum voor Hedendaagse Kunst Wiels getuigen de indrukwekkende bierkuipen nog van die activiteit. De familie Wielemans-Ceuppens opende in 1895 het hotel naar het ontwerp van de Franse architect Alban Chambon. Het werd meteen een groot succes, maar toen kwam de Eerste Wereldoorlog.

In de jaren dertig breidde de Métropole zich uit aan de Nieuwstraat, er kwam een bioscoop met een zaal met 3.000 zitjes, er kwamen winkels en de dancing La Frégate. Die opening was een society-evenement eerste klasse, ook de gevierde koningin Astrid woonde de opening bij. De gevel oogt anno 2017 nog altijd prachtig, architect Adrien Blomme moest zich niet inhouden: geld was geen probleem, alleen met technische beperkingen moest hij rekening houden. Jammer genoeg zitten de kunstwerken van Ossip Zadkine verborgen achter plaasteren panelen in Zara.

Het verhaal van La Frégate en bij uitbreiding van de Nieuwstraat en het hypercentrum van Brussel doet denken aan een andere wereld, de wereld van Jacques Brel en toen Brussel nog een bruisende stad was. Het was de tijd dat - we schrijven de jaren zestig - de lavendelverkoper de Nieuwstraat, die nog niet autovrij was, aandeed met zijn ezel. Ook de verkopers van loterijbiljetten hoorden er bij.

Volksfiguur Demaret
Maar het is de figuur van Michel Demaret die de Frégate onsterfelijk zou maken. Demaret, een jongen van eenvoudige komaf, werkte op het ministerie van Pensioenen. Om zijn vrouw en vier kinderen te kunnen onderhouden kluste hij ’s avonds en in het weekeinde bij als buitenwipper van La Frégate. Hij had de middelbare school afgemaakt, maar dat was het zowat. Zoals hij zelf zei: geen grote diploma’s, geen adellijke titel. Demaret, gepokt en gemazeld in de katholieke arbeidersbeweging, werd ontdekt door niemand minder dan VdB die onmiddellijk doorhad dat Demaret een stemmentrekker zou worden. Zijn kiespubliek, dat waren wat in het Frans les petits gens heet, heel gewone mensen, die trots waren dat één van hen het gemaakt had. Echt behoeftige mensen stak hij wat geld toe om een nieuw paar schoenen te kopen of om een pot te pakken. De wachtzaal voor zijn dienstbetoon, zo getuigden collegae-schepenen met een tikje afgunst, zat altijd stampvol. Net omdat hij zo gul was, deden alras geruchten over corruptie de ronde. Hij stierf voor hij voor de rechter moest verschijnen.

Ook toen hij burgemeester werd, heeft hij zijn afkomst nooit vergeten. Netheid en veiligheid, dat waren zijn twee grote bezorgdheden. Hij was toen, in het begin van de jaren negentig, een van de enigen die die twee beleidspunten voorop durfden te stellen. Veiligheid kreeg toen het etiket rechts, netheid kleinburgerlijk. Demaret was een man met wie de media een haat-liefdeverhouding hadden. Altijd goed voor een paar scherpe quotes, maar het is zijn ‘humor’ over de paus - “De paus weet niet hoe hij een condoom moet gebruiken” - die hem genekt heeft. De eerste katholieke burgemeester van de stad Brussel die lacht met de paus, dat kon vooral de CVP niet smaken. En de journalisten volgden. Maar ook toen hij burgemeester af was en op eigen krachten in het Brussels parlement verkozen werd, bleef hij zijn humor behouden.

VOLGENDE WEEK: Hoe komt het dat er op het kerkhof van Oudergem een groot ommuurd perceel voorbehouden werd voor joden?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie via het formulier hiernaast. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.