JOUW VRAAG. Waarom noemen we de heuvels in het park van Laken de Kattenberg?

Dat stukje Klein-Zwitserland blijft een teer punt voor de wandelaars in het Park van Laken. Het is ideaal voor verkoeling of om verstoppertje te spelen, maar de Kattenberg is niet toegankelijk door een lelijke afrastering.

De toponymie Kattenberg komen we in vele gemeenten tegen: van Gent en Ename tot Bilzen, Beerse en Antwerpen. Soms verwijst die naar katten, de dieren. Soms verwijst die naar het middeleeuwse woord katte, zoals voor de Kattestraat in Sint-Agatha-Berchem, verkeerdelijk vertaald als Rue des Chats. In Berchem is die katte niets anders dan een grondophoping, een soort talud die onder meer overstromingen moest afblokken. Dat de Lakense Kattenberg, destijds in de buurt van enkele kastelen, tot hun verdediging kon bijdragen, valt te betwijfelen. In het Handboek voor den Ingenieur van Jan David Pasteur (1837) meent de auteur zeer in het algemeen voor alle katten, het volgende: ‘Tot verdediging der gracht kunnen de katten volstrekt niets bijdragen, want daartoe is hun reliëf te groot.’

Het weidse Park van Laken kwam er op initiatief van Leopold II. Zijn inspiratie vond hij in het nieuwe liederlijke Parijse park Buttes Chaumont (1864-1867), waar een desolate steengroeve was heringericht, met twee kunstbeken die van rotsen neerstortten als in een Zwitsers landschap. Leopold II wou ook zo een geënsceneerde parkvallei. Daarvoor werd veel grond - duizenden kubieke meter - verlegd en aangevoerd (1878-1880). Onder aan de Kattenberg kwam een kunstmatige beek en een vijver. Vandaar de koosnaam voor de Kattenberg: Klein-Zwitserland.

We vonden nog mooi, oud fotomateriaal van de Kattenberg, met het idyllische bruggetje over de vijver. De site is duidelijk haar koosnaam waardig. Een andere foto toont een grote groep kajotters die picknicken op de heuvelrug tijdens hun congres van 1950. Maar sinds een dertigtal jaar kan dat niet meer. Toen beheerde Brussel-Stad nog de Kattenberg, later was dat Leefmilieu Brussel, het gewest dus. Al sinds het park in 1974 beschermd werd, is er een toenemende erosie tussen de bomen op de helling. De grote oorzaak daarvan zijn gravende konijnen. De overheid greep in en sloot de site af voor het publiek. Met redenen, horen we van Nathalie Guilmin, woordvoerster van Leefmilieu Brussel: “De afsluitingen werden geplaatst na een dodelijk ongeval: er viel een boom op twee mensen. Gezien de bodemerosie en de kwetsbaarheid van vooral de beuken moesten mensen beschermd worden. De gravende konijnen, maar ook mensen die in het zand speelden, hebben de bodem vernietigd.”

Het gewest liet een expertiserapport opstellen, en voorzag in 1999 een termijn van zestien jaar (dus tot vandaag) om de Kattenberg weer open te stellen. In 2001 werd het plan herbekeken, om er sneller werk van te maken. Maar Monumenten en Landschappen vroeg een gefundeerd historisch onderzoek. Historica Mimi Debruyn zou daar in 2008 mee beginnen, wat ook is gebeurd, met medewerking van de lokale heemkundige kring Laca. Inmiddels meldt Leefmilieu Brussel: “De Kattenberg blijft gesloten. Een studiebureau moet een renovatiedossier klaarkrijgen voor het einde van 2017. Op die manier hopen we nog de werken te kunnen beginnen in 2018,” zegt Guilmin. Het is nu zaak om een stedenbouwkundige vergunning aan te vragen. En vermits het park beschermd is, moet de Commissie Monumenten en Landschappen haar akkoord geven over het renovatieplan.

VOLGENDE WEEK: Hoe komt het dat de Turkse gemeenschap zo groot is in Sint-Joost?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie via het formulier hiernaast. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.