Waarom vermelden identiteitskaarten Laken als 'Brussel (District 2)'?

Brussel-Stad was administratief lang opgedeeld in twee districten. De vroegere zelfstandige gemeenten Laken, Neder-Over-Heembeek en Haren vormden District 2. De inwoners konden voor heel wat gemeentediensten terecht in Laken.

De districten werden in het leven geroepen in 1921, toen de drie gemeenten werden aangehecht bij Brussel. “Dat was niet echt een fusie,” zegt Jean-Pierre Van Hautegem van de geschied- en heemkundige kring Laca. “Die gemeenten werden opgeslorpt door de hoofdstad. Ze hadden samen veel minder inwoners dan Brussel.”

Toch was de operatie op een manier een win-winoperatie. “De gemeente Laken zat financieel aan de grond door de escapades van toenmalig burgemeester Emile Bockstael.” Die leidde Laken van 1877 tot aan zijn dood in 1920. Met de steun van inwoner Leopold II voerde Bockstael grote werken uit om de gemeente meer hoofdstedelijke allure te geven. Begin 20e eeuw liet hij onder meer een groot gemeentehuis optrekken in Vlaamse neorenaissancestijl.

“Dat gemeentehuis kostte stukken van mensen en heeft de gemeente geruïneerd,” aldus Van Hautegem. “Brussel van zijn kant aasde op de gronden langs het kanaal om de haven uit te bouwen. De deal was dat Brussel de schulden overnam en in ruil toegang kreeg tot de hele kanaalzone.”

Om de inwoners van de nieuwe deelgemeenten niet voor elke administratieve vraag naar het centrum te sturen, werd Brussel-Stad opgedeeld in twee districten. Inwoners van Laken, Heembeek en Haren kregen een eigen districthuis voor administratieve dienstverlening. Dat kreeg onderdak in gemeentehuis van Laken.

In de loop der jaren werd de dienstverlening stelselmatig gecentraliseerd. Eerst in het Zuidpaleis, later in het Administratief Centrum van de stad, Alleen de zogenoemde Burgerlijke Stand bleef in Laken, maar in 1980 werd ook die overgeheveld naar de Vijfhoek. Het speelde mee dat het gebouw met belfort aan het Emile Bockstaelplein in verval was geraakt.

Op 1 januari 1995 werden de administratieve districten dan opgedoekt. Later kreeg Laken wel opnieuw een zogenoemd verbindingsbureau, net als Haren en Heembeek. Ook de Europese wijk en de Louizalaan kregen een eigen verbindingsbureau. Na de heropening van de lokettenzaal van het gemeentehuis in 2010 werd de dienstverlening in Laken wat uitgebreid, maar van verdere decentralisatie is geen sprake meer.

De districten blijven nog voortleven bij de politiezone Brussel-Hoofdstad-Elsene. Die is opgedeeld in drie districten, eentje voor het centrum, de Europese wijk en de Louizalaan, eentje voor Laken, Heembeek en Haren, en een derde voor de gemeente Elsene.

Volgende week: Klopt het dat spruitjes voor het eerst in Sint-Gillis zijn gekweekt?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.